مروری بر مکاتب اخلاقی تکلیف گرایی، نتیجه گرایی و فضیلت گرایی

مقدمه: انسان موجودی اجتماعی است، و هر اجتماعی با ایجاد فرهنگ، نحوه تعامل افراد آن اجتماع را تعیین می کند. یکی از اجزاء هر فرهنگ اصول و منش های اخلاقی است سلاکند و آیالا، 2007 بنابراین همیشه اخلاق یکی از اجزاء مورد نیاز زندگی بشر و مورد توجه انسان ها بوده است. اما همواره بر سر این سوال که «کدام عمل اخلاقی است؟» مباحثه هایی در میان بوده است. روش پژوهش: به منظور پاسخ به سوال ذکرشده کلید واژه های فلسفه اخلاق، عمل اخلاقی، فعل اخلاقی و ... در پایگاه های علمی مختلف جستجو شد و مقالات مرتبط مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: در پاسخ به این سوال، سه مکتب تکلیف گرایی، نتیجه گرایی و فضیلت گرایی به وجود آمد. برتلند، 2009 مکتب تکلیف گرایی برای صدور مجور عمل اخلاقی، به خود عمل نگاه می کند، و به پیامدهای آن توجهی ندارد. در صورتی که مکتب نتیجه گرا برای اخلاقی یا غیر اخلاقی قلمداد کردن عملی، براساس این قاعده عمل می کند، که عملی اخلاقی است که بیشترین فاید را رای بیشترین افراد داشته باشد. بنابراین تفاوت دو مکتب تکلیف گرایی و نتیجه گرایی در انتخاب ملاک عمل اخلاقی است. در حالی که مکتب فضیلت گرایی بیش از توجه به عمل اخلاقی، به فاعل عمل اخلاقی توجه دارد. یعنی موضوع اصلی در مکتب فضیلت گرا فاعل است، نه عمل/ بنابراین مکتب فضیلت گرا به دنبال یافتن راه هایی است که به افراد اخلاقی را پرورش دهند. نتیجه گیری: برای تعیین اخلاقی یا غیر اخلاقی بودن عمل باید ملاک های حداکثر نفع برای حداکثر افراد، و در نگاه متقابل آن توجه به ذات آن عمل بدون نگاه به پیامدها وجود دارد، که باید مورد استفاده قرار بگیرد.

کلیدواژه ها:

تکلیف گرایی ، نتیجه گرایی ، فضیلت گرایی ، عمل اخلاقی ، فاعل اخلاقی