بررسی مولفه های طراحی مسکن جمع ی در معماری مسکونی ایران (نمونه موردی: خانه های تاریخی تبریز)

معماری جمعی رویکردی نوین در عرصه طراحی مسکن محسوب می گردد که با سه رویکرد اساسی فرهنگی- اجتماعی،توجه به فضا و حفظ محیط زیست مطرح گردیده است. با توجه به معضلات امروزی مسکن در کلانشهرها، همچنینکاهش تعاملات میان ساکنین مجتمع ها و از سوی دیگر ضرورت حفظ منابع انرژ ی، بازنگری در شیوه طراحی مسکنامری اجتناب ناپذیر می نماید.در این پژوهش با استفاده از ر وش کیفی به مطالعه و جمع آوری اطلاعات پیرامون الگویطراحی مسکن جمعی پرداخته و با استفاده از مشاهده و تحلیل، الگوی فضایی مسکن جمعی در خانه های تاریخی تبریزبررسی گردیده است. نتایج حاصل از بررسی فضاهای مسکن سنتی در شهر تبریز براساس تحلیل پلان و منابع موجودنشان می دهد که ارتباط موثری میان الگوی مسکن سنتی تبریز و مولفه های مسکن جمعی وجود دارد. خانه های تاریخیتبریز به عنوان فضایی برای زندگی چندین نسل درکنار یکدیگر مطرح بوده و از سوی دیگر با به اشتراک گذاری فضاهایکاربردی ساختمان نظیر کاربری ها ی خدماتی همچون مطبخ، تنورخانه، آب انبار، ان بارها، گاهاً حمام و فضاهای جمعیچون شاه نشین، طنبی، تالار پذیرایی، ایوان ها کاربری های مشترکی برای استفاده ساکنین ایجاد نموده است. همچنینفضای سبز و باز مرکزی به عنوان عاملی مهم در طراحی مسکن جمعی با الگوی حیاط مرکزی قابل مشاهده است که اینفضا نقشی مهم در ایجاد تعامل میان ساکنین و تقویت ارتباط ساکنین مد نظر است. براساس نتایج تحلیل کاربری ها وفضاهای موجود در مسکن تاریخی تبریز، با توجه به نزدیکی این الگوها به مولفه های مسکن جمعی می توان این گونه ازمسکن را منطبق با الگوهای مسکن جمعی دانست.

کلیدواژه ها:

مسکن جمعی ، معماری ، زندگی جمعی ، خودکفایی ، خانه های تبریز ، پایداری