طرح تدوین «نظام جایگزین بین الملل» (از طرح های پژوهشی منتشرنشده سال های 1384 تا 1392)

شناخت اندیشه ها و مبانی نظری نظام اقتصادی بین الملل مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری اقدام به انتشار طرح های پژوهشی انجام گرفته طی سال های 1384 تا 1392 کرده است. پژوهش جامع طرح تدوین «نظام جایگزین بین الملل» ازجمله این پژوهش هاست. پژوهش «شناخت اندیشه ها و مبانی نظری اقتصادی نظام بین الملل» یکی از 25 پروژه (اعم از پروژه های اجرایی، مطالعاتی و سیستمی) این پژوهش جامع است. این پروژه از مجموعه «پروژه های تحقیقاتی» این طرح بوده که ذیل عنوان «مبانی نظری» به انجام رسیده است. در مقدمه این پژوهش آمده است: نظام های اقتصادی که تاکنون روابط اقتصادی درونی و بیرونی جوامع را تنظیم کرده اند، برخاسته از مکاتب فکری مختلفی بوده اند. در این مطالعه ضمن بررسی سیر تاریخی نظام های اقتصادی به شناسایی نظام اقتصادی غالب پرداخته شده و موفقیت ها و شکست های آن بررسی خواهد شد. تمایز رویکرد اتخاذ شده در این مطالعه به ریشه یابی دستاوردهای نظام حاکم و سعی و ارایه چاره جویی برای آن هاست. ویژگی مشترک نظام های حاکم در طول تاریخ، تجربی بودن آن ها بوده است. بدین معنی که اقتضای زمان و نوع نگاه انسان ها به خصوص اندیشمندان جوامع به جهان هستی، اجتماع بشری و خود انسان، سلسله روابطی را تعریف کرده که با تغییر شرایط با شکست هایی مواجه شده و سپس سعی در اصلاح آن ها برآمده است. همچنین نگاه تک بعدی به انسان و جامعه سبب شده که نظام های مختلف با آزادی بی حد یا انحصار کامل را برای روابط انسان ها تعریف کنند. مطالعه عمیق مبانی فکری و فلسفی نظام هایی چون سوسیالیسم و سرمایه داری بسیاری از دستاوردهای زیان باری را که گاه منجر به بحران های عظیمی شده است، تبیین و تفسیر می کند. پس ازاین ریشه یابی ها و تصویر کردن دستاوردهای نظام حاکم و تلاش های ناکام برای از بین بردن مشکلات به صورت بنیانی، در فصل پایانی به ارایه اصولی جایگزین و تحول (نه تغییر) در مبانی نظام اقتصادی پرداخته می شود. این تحول به حدی عمیق و گسترده است که می توان نظام جدید را نظام جایگزین خواند.