تهیه دستورالعمل طراحی موج شکن های شناور در ایران

کشور ایران از شمال و جنوب در مجاورت مرزهای آبی قرار دارد. سواحل طولانی کشور و اهمیت بهره‌گیری از دریا از جنبه‌های اقتصادی، نظامی، تفریحی، ناوبری و صیادی موجب توجه روزافزون در جامعه به سواحل کشور شده است. ضرورت ایجاد منطقه‌ای آرام و محافظت شده در برابر پدیده‌های دریایی از قبیل موج و طوفان برای پهلوگیری شناورها و سایر فعالیت‌های مرتبط بادریا منجر به استفاده از سازه‌های حفاظت از ساحل از قبیل موج‌شکن‌ها، دیواره‌های ساحلی، آبشکن‌ها و ... می‌شود. در امتداد سواحل کشور نواحی و تآسیسات زیادی وجود دارند که باید در مقابل امواج دریا محافظت شوند. هدف اساسی از ساخت موج‌شکن، حفاظت خط ساحل در برابر نیروی موج می‌باشد. موج‌شکن‌ها می‌توانند به صورت ثابت یا متحرک ساخته شوند. متداول‌ترین نوع موج‌شکن‌های ثابت موج‌شکن‌های توده‌سنگی (سنگریزه‌ای) هستند. اگرچه این نوع موج‌شکن‌ها حفاظت خوبی را در برابر امواج فراهم می‌کنند، اما به دلیل هزینه‌های زیاد و اثرات زیست‌محیطی دارای محدودیت‌هایی هستند. موج‌شکن‌های شناور یک راه حل کم‌هزینه برای کاهش انرژی موج تا سطح و میزان مطلوب مورد نظر می‌باشند. اگرچه کارایی این نوع موج‌شکن به اندازه موج‌شکن‌های ثابت مانند موج‌شکن‌های سنگریزه‌ای نیست، اما مزیت‌هایی از جمله هزینه ساخت پایین، مدت زمان ساخت کوتاه به ویژه در محل‌هایی که شرایط موج شدید نیست و عمق آب نسبتا زیاد است، می‌باشد. منطبق شدن با تغییرات سطح آب و تغییرات فصلی از مزیت‌های این نوع موج‌شکن می‌باشد. این نوع موج‌شکن‌ها بر شرایط محیطی دریا تأثیر کمی دارند و از آنها می‌توان برای مکان‌هایی که بستر دریا ضعیف است، استفاده نمود. این نوع موج‌شکن‌ها در کارهای دریایی، عملیات نظامی، فعالیت‌های شیلاتی، بنادر تفریحی و ماهیگیری استفاده فراوان داشته و به صورت دائم و موقت به کار می‌روند. با توجه به اهمیت این نوع موج‌شکن‌ تهیه دستورالعمل طراحی آن در دستور کار راهنمای حاضر قرار گرفته است. برای تهیه و تدوین دستورالعمل ، طراحی موج‌شکن‌های شناور متناسب با شرایط حاکم بر کرانه‌های ساحلی ایران انجام مطالعات زیر مد نظر قرار گرفته است:  شامل شناخت منطقی شرایط هیدرودینامیک سواحل کشور از حیث محدوده تغییرات پارامترهای اصلی هیدرودینامیک ساحلی  بهره‌گیری از آخرین نتایج تحقیقات منتشره در مجلات معتبر و توصیه‌های موجود برای طراحی موج‌شکن‌های شناور  ارائه دستورالعمل تفصیلی قابل کاربرد برای این نوع موج‌شکن‌ها  بررسی شرایط محیطی سواحل کشور و امکان‌سنجی استفاده از موج‌شکن‌های شناور  معرفی نوع یا انواع مناسب موج شکن شناور برای شرایط کشور  انجام تحقیقات تکمیلی بر روی نوع مناسب از طریق انجام مطالعات آزمایشگاهی و عددی با توجه به مطالعات انجام گرفته سعی گردیده دستورالعمل طراحی موج‌شکن شناور متناسب با شرایط حاکم بر سواحل ایران ارائه گردد. این دستور العمل شامل 5 فصل می باشد. در فصل اول کلیاتی در مورد پیشینه موج شکن های شناور و مزایا و معایب آنها ارایه شده است. در فصل دوم انواع موج شکن های شناور معرفی شده اند. عملکرد موج شکن های شناور در فصل سوم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم نتایج مربوط به امکان سنجی کاربرد این نوع موج شکن ها در سواحل کشور ارایه شده است. در این راستا پس از تعیین کمیت های مبنا برای امکان‌سنجی، طبقه بندی سواحل از نظر امکان استفاده از موج شکن شناور صورت گرفته است. نظر به اینکه مدلسازی عددی و فیزیکی جزو روش های اصلی برای طراحی موج شکن های شناور هستند، دستورالعمل انجام این مدلسازی ها بترتیب در فصل پنجم و ششم ارایه شده است. در فصل آخر توصیه های طراحی موج شکن های شناور با توجه به شرایط اقلیمی و اجرایی کشور ارایه شده است.

کلیدواژه ها:

دستورالعمل طراحی ، موج شکن شناور