جریان شناسی تشیع در قرن اول: بررسی موردی رویکرد اعتقادی ابن عباس و عباسیان به امامت

ظهور خالصانهٔ اسلام در میان عرف جاری جاهلیت، با پیروی از امامت رسول خدا(ص) رخ داد. این امامت، پناه و نگهبان حیات و مرجعیت دین می باشد. تشیع با توجه به اصل امامت متکون و متنوع شده است؛ لذا مسیر شناخت جریانات شیعی در قرن اول، به زمینه و نحوهٔ اعتقاد به امامت باز می گردد. امامت نخستین مسئله ای بود که مسلمانان را به خود مشغول کرد و ابن عباس اولین و موثرترین شخصیت شیعه از عباسیان است. او را می توان ناظر بر همهٔ حوادث و جریانات دینی و اجتماعی قرن اول به شمار آورد. وی در طول حیات خود و معاصرت با چهار امام، همواره سعی می کند به عنوان یک شیعهٔ تاثیرگذار و فعال، باقی بماند. اما فرزندان وی، ابتدا برای همراهی با شیعیان سیاسی و سپس برای کسب قدرت، از تشیع اعتقادی فاصله گرفتند و در آستانهٔ حاکمیت، از تشیع تفضیلی حداقلی نیز عدول کردند. آنان با خروج از تشیع و تغییر رویکرد اعتقادی، به تقابل و تخاصم با ائمه و شیعیان پرداختند.

کلیدواژه ها:

تشیع ، امام علی(ع) ، عباسیان ، امامت ، ابن عباس