ارزیابی تاثیر برنامه پزشکی خانواده شهری بر الگوی تجویز دارو

مقدمه: اصلاح نظام سلامت به منظور دست یابی کشورها به اهداف ی همچون افزا یش عدالت درسلامت، افزایش برخورداری مردم از خدمات سلامت، بهبود کارایی نظام سلامت و ارتقاء کیفیتخدمات سلامت در کشورهای مختلف با رویکردهای گوناگون به اجرا گذاشته شده است. برنامهپزشک خانواده یکی از طرح های پیشرفته ای است که در کشورهای توسعه یافته و کشورهایی که بهوضعیت سلامت مردم اهمیت خاص می دهند، اجرا می شود وپزشک خانواده به عنوان دروازه بان وکلید دار مسیر حرکت از پائین ترین سطوح ارائه خدمات به بالاترین سطوح قرار گرفته و در صورتبهره گیری مناسب از سیستم ارجاع، می تواند حجم زیادی از مراجعات گران و غیرضروری بهمتخصصین را کاهش دهد. پس از اجرای برنامه پزشک خانواده روستائی، برنامه پزشک خانوادهشهری در دو استان فارس و مازندران از سال 91 اجرائی شد.روش بررسی: دو استان فارس و مازندران، به عنوان استان های دارای پزشک خانواده، و دو استانمرکزی و سمنان، به عنوان استانهای متناظر، به ترتیب برای فارس و مازندران در نظرگرفته شدند.شاخص های مالی و شاخص های معرفی شده توسط سازمان جهانی بهداشت و میزان داروهای نسخهشده در بیماریهای غیرواگیر با بار بیماری زیاد شامل داروهای دیابت، قلبی، ریوی و روانپزشکیانتخاب شده و در سال های 90 ، 92 و 94 ( قبل از اجرای برنامه پزشک خانواده، سال اجرای برنامه، وسال سوم اجرای برنامه) به عنوان شاخص های مورد ارزیابی انتخاب شدند. اطلاعات و داده های نسخاز داده های سازمان تامین اجتماعی استخراج گردید. داده ها با روشهای آماری مناسب بایکدیگرمقایسه شدند.یافته ها: متوسط تعداد اقلام نسخ طی 4 سال مورد بررسی در همه ی استانهای مورد مطالعهکاهش یافته بود، هر چند این کاهش تفاوت معنی داری نشان نداد. با اینحال متوسط تعداد اقلام دارویی در نسخ پزشکان خانواده به طور معناداری از متوسط این شاخص در نسخ پزشکان عمومیکمتر بود. همچنین هرچند درصد نسخ حاوی داروی تزریقی به طور معناداری در نسخ پزشکانخانواده کمتر از نسخ پزشکان عمومی بود، درصد نسخ حاوی داروهای تزریقی در قبل و پس ازاجرای طرح پزشک خانواده در استانهای مورد بررسی، تغییر معنی داری نشان نداد.میزان داروهای قلبی و همچنین داروهای دیابت تجویز شده توسط پزشکان خانواده بیش از میزانتجویزی پزشکان عمومی بود که این اختلاف از نظر آماری نیز معنادار بود ( P Value<0.05 ). درسایر موارد در سطح معناداری 95 % تفاوتی بین شاخص های پزشک خانواده و عمومی مشاهده نشد.نتیجه گیری: اجرای برنامه پزشکی خانواده در موارد معدودی بر الگوی تجویز دارو، تاثیر گذاشتهاست؛ ولی این تاثیر به حد تغییر دهنده ای در سطح استان نرسیده است. با اینحال لازم است برایارزیابی وسیع تر این برنامه و عملکرد پزشکان خانواده، شاخص های دیگر، محتوا و فرآیند برنامه نیزمورد ارزیابی قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

پزشکی خانواده ، الگوی تجویز ، نسخه ، دارو ، بیماری های غیرواگیر