بررسی و تحلیل علل و عوامل بروز فروچاله ها در دشت کبودراهنگ

خاک دارای خلل و فرج است که با آب پر میشود و وقتی آب تخلیه شود و خلل و فرج خالی شود، فضایی داخل مجموعه خاک ایجاد میشود که باید با عنصری پر شود اما ازآنجاکه داخل زمین چیزی جز خاک وجود ندارد با خاک پر میشود و همین امر باعث تشکیل فرو چاله شده و حجم عظیمی از خاک پایین میریزد. فروچاله ها حفره هایی هستند که در سطح زمین های آهکی و یا دیگر سنگ های انحلال پذیر بوجود می آیند، تقریبا استوانه ای و قیفی شکل اند و متوسط ابعاد آنها حدود سه متر است .عوامل طبیی و انسانی مختلفی در ایجاد ای پدیده نقش موثری دارند . فروچاله ها که به آهستگی و به تدریج گسترش می ابند شاید همانند سیل و زلزله، خطرهای ناگهان و فاجعه بار نداشته باشند، با این وجود به طور معمول خسارت های ناش از وقوع فروچاله ها ترمیم ناپذیر، پرهزینه و مخرب اند به طوری که دشتی که دچار فرونشست شده به دلیل فشردگی خاک و عدم نفوذ آب به داخل خاک، حاصلخیزی خود را از دست میدهد و خاکی که اجازه نفوذ آب را ندهد عملا ازدسترفته است. شهرستان کبودراهنگ که در شمال استان همدان واقع شده، از جمله مناطقی است که با معضل فروچاله ها روبروست؛ منابع آب، خاک و هوا در دشت کبودرآهنگ دچار بحران شده است و با عدم مدیریت منابع آب و خاک روبروست و این امر منجر به تخریب محیط زیست و زمین شده است، بطوری که در سال های اخیر وقوع فروچاله دشت های این شهرستان، خستارت های چشمگیری به زمین های کشاورزی و نیز تاسیسات منطقه وارد آورده است. در این پژوهش سعی شده با مطالعه و بررسی عوامل شکل گیری فروچاله های رخ داده در دشت کبودراهنگ، به شناسایی نواحی مستعد در سال های آتی و نیز اراه پیشنهاداتی جهت کاهش خسارات ناشی از این رخداد این پدیده پرداخته شود. جهت ارزیابی عوامل موثر در وقوع فروچاله ها از مطالعات کتاب خانه ای، سیستم اطلاعات جغرافیایی و میزان مصرف بارندگی و مصرف آب بهره گرفته شد. نتایج نشان می دهد که عوامل انسانی نظیر احداث نیروگاه ، بهره برداری از چاه های عمیق و نیمه عمیق در منطقه و بهره برداری بیش از حد از آب زیر زمینی از مهمترین عوامل موثر بر بروز فروچاله ها در دشت کبودراهنگ می باشند.

کلیدواژه ها:

فرونشست ، فروچاله ، کبودراهنگ