نقش و تاثیر عناصر چهارگانه طبیعت در طراحی باغ عباس آباد بهشهر

شناسایی چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش می تواند ما را به درک مقاصد بشر در شکل دهی جهان مادی راهنمایی کرده و افکار، فرهنگ و نگرش گذشتگان را روشن سازد. ایرانیان با بهره گیری از ویژگی های این ارکان چهارگانه چنان در راه اندیشه و طراحی ایده های خلاق گام برداشته اند که توانستند معماری و مجموعه میراث فرهنگی را در گذر زمان از این منبع سیراب کنند. مجموعه تفریحی عباس آباد بهشهر (مازندران) به عنوان یک باغ جزیره باقیمانده از دوره صفویه، علاوه بر شاخصه های طبیعی و تاریخی اش از عناصر چهارگانه و مفاهیم نمادین آن به شکلی ویژه بهره برده است.ازاین رو جستار حاضر با هدف واکاوی عناصر نمادین چهارگانه در مهمترین باغ غیر کویری ایران به شناخت بیشتر شناسایی چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش می تواند ما رابه درک مقاصد بشر در شکل دهی جهان مادی راهنمایی کرده و افکار، فرهنگ و نگرش گذشتگان را روشن سازد. ایرانیان با بهره گیری از ویژگی های این ارکان چهارگانه چنان در راه اندیشه و طراحی ایده های خلاق گام برداشته اند که توانستند معماری و مجموعه میراث فرهنگی را در گذر زمان از این منبع سیراب کنند.مجموعه تفریحی عباس آباد بهشهر (مازندران) به عنوان یک باغ جزیره باقیمانده از دوره صفویه، علاوه بر شاخصه های طبیعی و تاریخی اش از عناصر چهارگانه و مفاهیم نمادین آن به شکلی این باغ، ویژگی های ارکان تشکیل دهنده و معنازایی آنها پرداخته تا از طریق آن به شناخت نمادگرایی از طبیعت نائل گردد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده و اطلاعات آن از طریق رجوع به منابع کتابخانه ای و مشاهده ی مستقیم گردآوری شده است. نتیج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که آب بعنوان مهمترین رکن از ارکان اربعه در عباس آباد باعث ایجاد لذت و مظهری از تداوم حیات شده و دیگر عناصر و اجزا را به یکدیگر پیوند میدهد. پس از آن، خاک به عنوان عنصر حیات بخش، محل رویش، مکان باروری وزندگی بوده که با تجلیات گوناگونش به طور غیرمستقیم و ضمنی موجب تامل بیننده و پرورش قوای شهودی می شود. بنای چارطاقی روی دریاچه، ترکیب خطوط افقی و عمودی پلان باغ و منظری که به چهار جهت اشراف دارد به عنصر آتش اشاره میکند. باد نیز با شاخصه نمادین سیالیت روح، توازن و پویایی را در فضای باغ می گستراند و در نهایت اتحاد این عناصر، هویت و بقای مجموعه عباس آباد و حفظ طبیعت خدادادی آن را در طی سالیان به دنبال داشته است.

کلیدواژه ها:

عناصر چهارگانه ، نماد ، باغ ایرانی ، عباس آباد ، بهشهر.