مطالعه تاثیر نقوش گچبری دوره ساسانی بر گچبری دوره اسلامی ایران تا قرن هفتم هجری

هنرگچکاری از دیربازدر ایران مرسوم بوده، ایرانیان این هنررا بیشتردر معماری برای تمیزی و تزیین به کار می بردند. آثار عمده به دست آمده از این هنر مربوط به دوره ساسانی است. قبل از دوره ساسانی از دوره هخامنشی نیزآثارگچی اندکی بدست آمده، اما جامع ترین آثار باستانی بدست آمده که دال بر شکوفائی گچبری باشد، تزیینات دوره ساسانی است. نقوش مورد استفاده در دوره ساسانی شامل نقشهای طبیعی، استیلیزه، گیاهی، حیوانی، انسانی و هندسی است. فرهنگ اسلامی در زمینه نقش، میراث دار هنر ساسانی شد و با قبول نقشهای استیلیزه، گیاهی و هندسی این نقشها را در صنایع هنری به حد کمال رساند. این تاثیر را بیش از همه شاید بتوان در تزیینات گچبری مشاهده نمود که در سده های اول هجری عمده ترین تزیین بناهای اسلامی محسوب می شد.این پژوهش با استفاده از روشهای اسنادی و میدانی به مطالعه تاثیر تزیینات گچبری دوره ساسانی بر دوره اسلامی پرداخته است. انواع نقوش گچبری دوره ساسانی در گروههای نقوش هندسی، گیاهی، انسانی و حیوانی، خط و کتیبه بررسی شده و رد پای این نقوش در تزیینات گچبری دوره اسلامی مطالعه شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که بیشترین تاثیر در نقوش گیاهی دیده میشود. نقوش هندسی در زنجیره ها و حاشیه های تزیینی دوره اسلامی به کار گرفته شدهاند. همچنین ترکیب تزیین با نوشته(کتیبه) در دوره اسلامی را می توان ملهم از دوره ساسانی دانست.

کلیدواژه ها:

گچبری ساسانی ، نقش گیاهی ، نقش هندسی ، نقش حیوانی.