مطالعه تطبیقی توصیف در زبان ادبی، هنری ویس و رامین و خسرو و شیرین

فخرالدین اسعد گرگانی متوفی پس از 446 ه.ق، داستان ویس و رامین را که متن آن به زبان پارتی (پهلوی اشکانی) بوده، قبل از سال 455 به بحر هزج مسدس مقصور (محذوف) به نظم کشید. شعر فخرالدین در این منظومه خالی از تکلف همراه با احساسات عاشقانه و توصیف های زیبا ست. هنر وی در پرورش شخصیت ها و نشان دادن حالات و کنش های دقیق آن ها از او داستان پردازی چیره دست ساخته است. نظامی گنجه ای (614-530) نیز خسرو و شیرین را با تاثیرپذیری از فخرالدین به همان وزن ویس و رامین در سال 576 به نظم در آورد. استفاده نظامی از عوامل زیبایی شناسی و بدیعی در خلق تصاویر شاعرانه و توصیف های ابتکاری باعث جاودانگی این منظومه شده است. در این مقاله دو منظومه با استفاده از روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی با هدف تبیین شیوه های توصیف در زبان ادبی- هنری بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که؛ هر دو شاعر از شیوه های مختلف توصیف بهره بردهاند. با این تفاوت که نظامی در شخصیت پردازی از روش مستقیم و غیرمستقیم به یک میزان استفاده می کند و گاه از طریق روش مستقیم، صفات بیرونی اشخاص را بیش از صفات درونی آن ها مورد توجه قرار می دهد. حال آن که فخرالدین روحیات هر یک را به صورت جزئی وصف می کند. چنان که می توان خصایل درونی هریک را نیز برشمرد.

کلیدواژه ها:

فخرالدین اسعد گرگانی ، ویس و رامین ، نظامی گنجه ای ، خسرو و شیرین ، توصیف ، زبان ادبی- هنری.