زیبایی شناسی در معماری از مفهوم به مصداق ( نقش نور در زیبایی شناسی معماری)

معماری سنتی ایران تبلور روشن و مستقیمی از مسائل مذهبی، فرهنگی و عرفانی است. نور یکی از تجلیات باورهای فرهنگی ایرانی- اسلامی که در هماهنگی با زمینه طبیعی سرزمین ایران، در معماری به بهترین وجه امکان ظهور و بروز یافته و کاربرد مفهومی آن نمودار شده است. پیوند ناگسستنی نور با معماری سنتی یکی از ظریف ترین، لطیف ترین و شگفت انگیز ترین معانی رمزی و تمثیلی است که می توان بازتاب فکری آن را در معماری سنتی باز جست. اما در دوران معاصر به دلیل بی توجهی به اصول حاکم بر معماری سنتی در ایجاد زبان و بیان معاصر چگونگی استفاده از عنصر نور گسست هایی در این مسیر کمال گرا ایجاد شده است. به نظر می رسد این روند به سمتی پیش می رود که نور جایگاه حسی و معنوی اش را از دست می دهد. زیبایی معماری بیش از هرچیز از نور مساعد مدد میگیرد. وجودش شرط ضروری زیبایی است که اگر در جای مناسب ظاهر شود هر زیبا را زیباتر میکند. نقش و اهمیت نور در معماری برکسی پوشیده نیست. فضای معماری با ادراک بصری ارتباط مستقیم دارد و نور اولین شرط برای هرنوع ادراک بینایی است، لیکن( نور )تنها یک ضرورت فیزیکی نیست؛ نور در سایه ها خود را نشان میدهد و فهم نور و ارزشهای آن یکی از بهترین عوامل ایجاد هماهنگی و تناسب و زیباتر جلوه دادن آثار معماری است. با فهم کاربردی بودن دستیابی به ارزشهای تکرارپذیر و منجر بهزیبایی این موضوع میتوان به طراحی آثاری نوین در معماری پرداخت، که همچون معماری گذشته به خوبی کار میکنند و پاسخگوی نیازهای بصری انسان زیبایی میباشند. در این میان بازکاوی آموزه های معنوی پنهان در معماری اسلامی از اساسی ترین گام ها در جهت باز زنده سازی هویت و فرهنگ ایرانی در معماری است. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای، جایگاه و اهمیت نور در معماری سنتی ایران و بهره برداری از نور در ایجاد فضاهای مطلوب و مناسب جهت باز احیای الگوهای زیبایی شناسی گذشته، توسعه بهینه و پیشرو تمدن ایرانی- اسلامی برای استفاده بهینه از نور در فضاهای مدرن را فراهم آورد.

کلیدواژه ها:

روشنایی ، زیبایی ، زیبایی شناسی ، معماری سنتی ، نور ، هنر معنوی.