گونه‎ شناسی انتقادی رویکردهای مبنایی به اسباب نزول

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 420

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TQH-17-1_003

تاریخ نمایه سازی: 4 مرداد 1399

چکیده مقاله:

نحوه استفاده قرآن‎پژوهان از اسباب نزول، تاثیر مهمی در فهم آیات قرآن دارد. با مراجعه به آثار تفسیری و علوم قرآنی، شاهد طیف وسیعی از انواع مواجهه با اسباب نزول هستیم که درک و تبیین آن، مستلزم توجه به مبانی نظری است. این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی به دنبال گونه‎شناسی و نقد رویکردهای مبنایی به اسباب نزول است. رویکردهای مبنایی در مواجهه با روایات سبب نزول را می توان بر اساس میزان گرایش نسبی آن ها به متن قرآن یا بافت فرهنگی اجتماعی، به دو رویکرد قرآن محور و ادبی تاریخی تقسیم کرد. در این میان برخی از اندیشمندان با پایبندی به منقولات و نیز چارچوب های سنتی شکل گرفته در حوزه اسباب نزول، با مبنای اهتمام به میراث گذشتگان، در عمل مدافع رویکرد سومی هستند که در این مقاله از آن با عنوان رویکرد سنتی یاد شده است. تکرار نظرات گذشتگان بدون کم‎ترین ارزیابی نوآورانه و خطر اعتقاد به عدم جاودانگی قرآن، به ترتیب مهم‎ترین نقدها به دو رویکرد سنتی و ادبی تاریخی است. اما رویکرد قرآن محور، نسبت به دو رویکرد پیش‎گفته، بیشترین گسست میان نظریه و عمل را در مواجهه با روایات سبب نزول در پی داشته است. به گونه ای که طرفداران این رویکرد برای فهم برخی آیات، چاره ای جز مراجعه و استناد به روایات سبب نزول نداشته ‎اند. از آسیب های این گسست میان نظریه و عمل، عدم التزام عملی به بایسته‎های سندی و متنی نقل روایات سبب نزول بوده است.

نویسندگان

محمد جمال الدین خوش خاضع

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • ابن عاشور، محمد بن طاهر (بی تا)، التحریر و التنویر، ...
  • ابوزید، نصر حامد (1380ش)، معنای متن: پژوهشی در علوم قرآن، ...
  • ابوزید، نصر حامد (1995م)، النص، السلطه و الحقیقه (الفکر الدینی ...
  • ابوزید، نصر حامد (2000م)، مفهوم النص دراسه فی علوم القرآن؛ ...
  • احمد بن حنبل، (بی تا)، المسند، بیروت، دار صادر. ...
  • ایزوتسو، توشیهیکو (1368ش)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد ...
  • ایزوتسو، توشیهیکو (1378ش)، مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن مجید، ترجمه ...
  • بل، ریچارد (1382ش)، در آمدی بر تاریخ قرآن، ترجمه بهاء ...
  • بلاشر، رژی (1374ش)، در آستانه قرآن، ترجمه محمود رامیار، تهران ...
  • پاکتچی، احمد (1387ش)، تفسیر ، دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران: ...
  • پاکتچی، احمد (1389ش)، درس گفتار تاریخ قرآن دوره کارشناسی ارشد، ...
  • پاکتچی، احمد (1392ش)، درس گفتارهایی درباره تاریخ تفسیر قرآن کریم، ...
  • جلیلی، سید هدایت (1386ش)، فلسفه اسباب نزول (انگاره های ناظر ...
  • جلیلی، سید هدایت (1390ش)، اسباب نزول در نظریه تفسیری طباطبایی ...
  • حجتی، سیدمحمدباقر (1382ش)، اسباب النزول، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ...
  • حسینی، موسی (1374ش)، بررسی آماری اسباب نزول ، مجله پژوهش ...
  • دروزه، محمد عزت (1383ق )، التفسیر الحدیث : ترتیب السور ...
  • دهلوی، ولى الله (1382ش)، الفوز الکبیر فی اصول التفسیر، ترجمه ...
  • رشید رضا، محمد (1366ق)، تفسیر المنار، قاهره: دارالمنار. ...
  • زرقانى، محمد عبد العظیم (بى تا)، مناهل العرفان فی علوم ...
  • زمخشری، محمود (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار ...
  • سروش، عبدالکریم (1381ش)، تجدید تجربه اعتزال ، بازتاب اندیشه، سال ...
  • سیوطی، جلال الدین (1421ق)، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار ...
  • سیوطی، جلال الدین (1422ق)، لباب النقول فی اسباب النزول، بیروت: ...
  • صادقی تهرانى، محمد (1365ش)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و ...
  • طباطبایی، سید محمد حسین (1353ش)، قرآن در اسلام، تهران: دار ...
  • طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: ...
  • طیب حسینی (دشتی)، سید محمود (1387ش)، دیدگاه های استاد معرفت ...
  • طیب حسینی (دشتی)، سید محمود (1389ش)، تفسیر ادبی ، دائره ...
  • عالم زاده، هادی (1367ش)، ابوالکلام آزاد ، دائره المعارف بزرگ ...
  • العک، خالد عبدالرحمان (1424ق)، تسهیل الوصول الى معرفه اسباب النزول، ...
  • عنایه، غازی حسین (1411ق)، اسباب النزول القرآنی، بیروت: دار الجیل. ...
  • غفاریان، متین، (1/11/98)، نو معتزلی هستم: مصاحبه با عبدالکریم سروش ...
  • فارسی، جلال الدین (1367ش)، پیامبری و انقلاب، قم: نشر امید. ...
  • قطب، سید بن ابراهیم (1412ق) ، فى ظلال القرآن، بیروت: ...
  • کریمی نیا، مرتضی (1380ش)، یادداشت مترجم بر معنای متن: پژوهشی ...
  • گلی، جواد؛ یوسفیان، حسن (1389ش)، جریان شناسی نومعتزله ، مجله ... [مقاله ژورنالی]
  • مجتهد شبستری، محمد (1379ش)، نقدی بر قرائت رسمی از دین ...
  • معرفت، محمد هادی (1381ش)، علوم قرآنى، قم: موسسه التمهید. ...
  • معرفت، محمد هادی (1415ق)، التمهید فی علوم القرآن، قم: موسسه ...
  • نکونام، جعفر (1380ش)، درآمدی بر تاریخ گذاری قرآن، تهران: هستى ...
  • هاشمی، سید حسین (1374ش-الف)، اسباب نزول در تفسیر المنار ، ...
  • هاشمی، سید حسین (1374ش-ب)، اسباب نزول در تفسیر کشاف ، ...
  • هاشمی، سید حسین (1374ش-ج)، روش تفسیری الفرقان در اسباب نزول ...
  • وصفی، محمد رضا (1387ش)، نومعتزلیان (گفت و گو با نصر ...
  • ویلانت، رتراود (1383ش)، جریان شناسی تفاسیر قرآن در دوره معاصر ...
  • نمایش کامل مراجع