مروری اجمالی بر روش های ارزیابی ریسک با تاکید بر معرفی روش های FMEA و FTA

با توجه به پیچیدگی مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی و پیامدهای آن در ابعاد مختلف بر عرصه های مکانی- فضایی و به ویژه سکونتگاه های روستایی کشورهای درحال توسعه، برنامه ریزی و مدیریت ریسک مخاطرات (طبیعی و غیرطبیعی) به منظور کاهش آسیب پذیری این عرصه ها به عنوان یک ضرورت مطرح می گردد. البته عملیاتی شدن اهداف مدیریت ریسک مستلزم داشتن ارزیابی ریسک است. در واقع، ارزیابی ریسک یک ابزار مهم برای کنترل و کاهش هزینه های بیمه نشده ناشی از خسارات جانی و مالی است که میتواند بسیار بارز باشد. در این راستا، برای انجام ارزیابی ریسک، طیفی از تکنیک ها وجود دارد که می توانند ماهیتی کمی یا کیفی داشته باشند. از این رو، تحقیق حاضر در پی آن است تا با توجه به روش های مختلف ارزیابی ریسک به معرفی روش های کاربردی ارزیابی ریسک بپردازد. در این زمینه، یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که دو روش FMEA تجزیه و تحلیل حالات شکست و آثار آن و FTA تجزیه و تحلیل درخت خطا کاربرد بیشتری در میان مطالعات و تحقیقات علمی داشته و دارای دیدگاه سیستماتیک نیز می باشند. در این راستا، روش ارزیابی ریسک به صورت FMEA سبب تسهیل مواردی همچون ارزیابی امکان سنجی یک فعالیت پیشنهادی بر اساس انطباق با معیارهای انتخاب از پیش تعیین شده؛ اولویت بندی فرصت های مربوط به بهبود؛ تعیین نیاز به اقدامات ویژه برای پیشگیری، کاهش یا بازیابی می شود. همچنین، روش تجزیه و تحلیل درخت خطا FTA دارای مزایایی از جمله ارزیابی احتمالات ترکیبات مختلف خطاها در یک سیستم پیچیده؛ نقاط منفرد و خطاهایی با علل مشترک قابل شناسایی و ارزیابی اند؛ با شناسایی نقاط آسیب پذیر سیستم، امکان به کارگیری منابع لازم برای کنترل ریسک های تعیین شده فراهم می شود؛ از این تکنیک میتوان برای پیکره بندی مجدد سیستم برای کاهش آسیب پذیری آن استفاده کرد؛ ابزار مفیدی برای شناسایی ریشه علت های نقص تجهیزات و نمایش دیداری از سیستم و منابع آن که دچار نقص می شوند ارائه می کند. علاوه بر این ها، به منظور کاهش آسیب پذیری عرصه های مکانی فضایی و به ویژه سکونتگاه های روستایی در برابر مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی استفاده از روش های FMEA و FTA به صورت رویکرد ترکیبی برای هر یک از آنها جهت بهبود این دو تکنیک از اهمیت به سزایی برخوردار است

کلیدواژه ها:

روش ارزیابی ریسک ، مدیریت ریسک ، روش FMEA ، FTA