نگاهی به مختارنامه های منظوم ادب فارسی

منظومه­های حماسی دینی و مذهبی از جمله آثاری هستند که با وجود کمیت قابل توجه در ادب فارسی چندان مورد عنایت مصححان و پژوهشگران قرار نگرفته­اند و شاید از دلایل کم­توجهی به این آثار، ناشناختگی آنها در میان جامعه ادبی باشد. در طول تاریخ ادبیات فارسی، منظومه­های حماسی دینی متعددی با موضوع وقایع دینی و جنگ­های صدر اسلام، زندگی و شرح احوال ائمه اطهار و شخصیت های برجسته و تاثیرگذار مذهبی سروده شده است. از جمله موضوعاتی که منظومه­سرایان دینی به آن نگاهی ویژه داشته­اند، شرح احوال و قیام مختار­بن­ابی­عبیده ثقفی به خونخواهی شهدای کربلا است. در این منظومه­های دینی، قیام مختار و پایداری او در انتقام گرفتن از قاتلان امام حسین(ع) به شیوه حماسی و به تقلید از شاهنامه فردوسی به تصویر کشیده شده است. اغلب این منظومه­ها به شکل نسخه خطی در کتابخانه­ها نگهداری می­شوند. تلاش نگارنده در این مقاله بر آن است تا با استفاده از دو روش کتابخانه­ای و سندکاوی به معرفی اجمالی مختارنامه­های منظوم ادب فارسی بپردازد. در این نوشتار تعداد چهارده منظومه حماسی دینی با موضوع داستان قیام مختار ثقفی معرفی گردیده است که قدیمی ترین آنها مختارنامه نگاهی آرانی کاشانی متعلق به قرن دهم هجری قمری است.

کلیدواژه ها:

منظومه ، حماسه دینی ، مختارنامه ، مختار ثقفی