رتبه بندی و درجه بندی فدراسیون های ورزشی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها

مقدمه: ارزیابی عملکرد سازمانهای دارای فعالیت مشابه، مقایسه نتایج عملکرد آنها با یکدیگر در یک دوره معین و در نهایت رتبه بندیآنها، فرآیندی مهم و راهبردی است که ضمن تعیین جایگاه رقابتی هر یک، نقش قابل توجهی در ارتقاء کار ایی و بهره وری آنها و بهبودمستمر تصمیمات مدیریتی دارد. از این رو، پژوهش حاضر درصدد بوده است تا با استفاده از داده های حاصل از ارزیابی عملکردفدراسیون های ورزشی با تکنیک تحلیل پوششی داده ها، سیستمی برای رتبه بندی و درجه بندی آنها پیشنهاد نماید.روش شناسی: جامعه آماری پژوهش شامل 50 فدراسیون ورزشی فعال جمهوری اسلامی ایران در سال 1392 بود که حجم نمونه براساس فرمول (DMUs> 3x (input+output در تحلیل پوششی داده ها، 12 فدراسیون تعیین شد و بر این اساس، 12 فدراسیونبه روش نمونه گیری هدف دار و بر اساس موفقیت در فعالیت های خود و نتایج کسب شده در ارزیابی های وزارت ورزش و جوانان، به عنواننمونه انتخاب شدند. داده های مربوط به عملکرد هر فدراسیون از طریق چک لیست شاخص های ارزیابی عملکرد واحد نظارت و ارزیابیفدراسیون های وزارت ورزش و جوانان به دست آمده و با استفاده از نرم افزار تخصصی روش تحلیل پوششی داده ها ، Version DEAP1، 2، مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته ها: با توجه به مقادیر کارایی به دست آمده برای هر یک از فدراسیونها، تنها 5 فدراسیون تکواندو، کاراته، کوهنوردی، شطرنج وکشتی، با کسب امتیاز کامل یک در تمامی انواع کارایی فنی، مدیریتی و مقیاس، به عنوان فدراسیون های کارا و سایر فدراسیون هایموردارزیابی، با کسب امتیاز کارایی کمتر از یک، حداقل در یکی از انواع کارایی، فدراسیونهای ناکارا تعیین شدند. نمرات ارزیابی بهدست آمده برای رتبه بندی فدراسیون های ورزشی منتخب مورد استفاده قرار گرفت؛ فدراسیون های کارا بر اساس تعداد دفعاتی کهفدراسیون به عنوان الگو برای فدراسیون های ناکارا معرفی شده است و سپس فدراسیون های ناکارا ، بر اساس میانگین هندسی انواعکارایی مدیریتی، مقیاس و فنی رتبه بندی شدند. در نهایت فدراسیون ها با توجه به رتبه کسب شده، در 5 سطح درجه بندی شدند:فدراسیون تکواندو و کاراته درجه ممتاز، فدراسیون کوهنوردی، شطرنج و کشتی درجه عالی، فدراسیون های تیراندازی، ووشو و بسکتبالدرجه 2 و فدراسیون های کبدی، وزنه برداری، تیراندازی با کمان و والیبال درجه 3 را دریافت نمودند.نتیجه گیری: روش رتبه بندی و درجه بندی پیشنهادی، ضمن تعیین جایگاه هر فدراسیون از نظر شاخص کارایی و مقایسه آن با جایگاهفدراسیون در ارزیابی وزارت ورزش و جوانان، لزوم توجه مدیران ورزش کشور به کاهش هزینه ها و عملکرد بهینه را گوشزد می کند.استفاده از مدل پیشنهادی، که علاوه بر خروجی ها، ورودی های هر فدراسیون را نیز در نظر می گیرد می تواند کارگشا بوده و به مدیرانارشد فدراسیون ها کمک کند تا تمامی اقدامات و تصمیم گیری ها، نظیر تخصیص بهینه منابع و بودجه، اعمال سیستم بهینه پاداش دهیو... را با توجه به رتبه به دست آمده بر اساس مدلی علمی و با استفاده از داده ها و نسبت های مالی واقعی انجام دهند. از سوی دیگر، باتوجه به تفاوت های مشاهده شده در ساختار، اهداف، عملکرد و حیطه تمرکز عملکردی فدراسیون ها، پیشنهاد می شود فدراسیون ها در گروه هایی دسته بندی شده و برای هر گروه، شاخص های عملکردی ویژه ای تدوین و فدراسیون های هر گروه با یکدیگر مقایسه و ر تبه بندی شوند.

کلیدواژه ها:

ارزیابی عملکرد ، تحلیل پوششی داده ها ، رتبه بندی ، درجه بندی ، فدراسیون ورزشی