محور مقاله: فرسایش آبی، سیلاب و حفاظت آب و خاک- تاثیر شیب بر ظهور آبکندها در کشتزارهای دیم شمال غرب ایران

فرسایش آبکندی یکی از مهمترین انواع فرسایش آبی است که به دلیل هدررفت خاک و تولید رسوب اهمیت زیادی به ویژه درعرصه های کشاورزی دارد. این پژوهش با هدف بررسی اثر عامل شیب بر فرسایش آبکندی در حوزه آبخیر قرانقوچای واقع در جنوب استانآذربایجان شرقی انجام گرفت. برای انجام این پژوهش منطقه کشاورزی دیم که تحت تاثیر فرسایش آبکندی بود، انتخاب گردید و در 36 نقطه هرکدام به مساحت یک کیلومتر مربع، حجم آبکند بر اساس اندازه گیری های صحرایی تعیین شد. همچنین درجه و طول شیب دامنه و نیز عاملدرجه شیب و طول شیب بر اساس معادله عمومی هدررفت خاک (USLE) محاسبه گردید. نتایج نشان داد که حجم آبکندها در منطقه بین58 / 149 و 36 / 35088 مترمکعب متغیر است. حجم آبکند با عامل طول دامنه و عامل طول شیب رابطه مثبت معنی دار و با درجه شیب دامنه وعامل درجه شیب رابطه منفی معنیدار دارد که نشان میدهد در مناطق با طول دامنه بیشتر و شیب ملایمتر گسترش فرسایش آبکندی بیشتراست. طول دامنه مهمترین عامل موثر بر حجم آبکند در کشتزارهای منطقه است. بر اساس نتایج، اجرای عملیات حفاظت خاک برای مهارگسترش آبکندها به ویژه در دامنه های طولانی ضروری است.

کلیدواژه ها:

طول شیب ، حجم آبکند ، درجه شیب ، فاکتور شیب ، معادله عمومی هدررفت خاک