پایش رطوبت خاک منطقه ریشه با استفاده از مدل تحلیلی MSMAR (منطقه مورد مطالعه: استان های ساحلی شمال ایران)

رطوبت خاک منطقه ریشه به دلیل تاثیر مهمی که بر فرآیندهایی مانند فرسایش خاک، سیلاب، تبخیر تعرق، رانش زمین، آب جذب شده توسط گیاهان و... دارد، یکی از اجزای مهم در چرخه هیدرولوژیکی شناخته می شود. اهمیترطوبت خاک منطقه ریشه در مطالعات هواشناسی، هیدرولوژی و مدیریت منابع آب، در پژوهش های بسیاری بررسی شده است. تخمین رطوبت خاک در منطقه ریشه در ابعاد گسترده می تواند برای برنامه ریزی کشاورزی، تشخیص خشکسالی و مدل سازی ها اطلاعات مفیدی داشته باشد. بیلان آب و انرژی زیست بوم ها تا حدود زیادی به توزیع فضایی رطوبت منطقه ریشه خاک بستگی دارند و تعیین دقیق این پارامتر و کمبود و مازاد آن می تواند به ارزیابی میزان آسیب پذیری در سیستم های شهری و کشاورزی کمک شایانی کند. اکثر اندازه گیریهای رطوبت خاک موجود، فقط رطوبت خاک سطحی را در نظر می گیرند، درحالیکه بسیاری از مطالعات و مدل ها نیازمند میزان رطوبت خاک در عمق بیشتری هستند. اخیرا رابطه تحلیلی رطوبت خاک اصلاح شده MSMAR به منظور برآورد رطوبت خاک در منطقه ریشه ارائه شده است. در این پژوهش با استفاده از داده های مشاهداتی پنج ایستگاه هواشناسی کشاورزی استانهای گلستان (هاشم آباد)، مازندران (قراخیل) و گیلان(لاهیجان، رشت و منجیل) به برآورد رطوبت خاک منطقه ریشه با استفاده از مدل MSMAR پرداخته شد و نتایج با داده های مشاهداتی با استفاده از شاخص های آماری نظیر ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب همبستگی و اریبی مقایسه شد و این نتیجه حاصل شد که مدل MSMAR توانسته با میانگین ضریب همبستگی 0/7818 و میانگین خطای 0/0476 به خوبی رطوبت خاک منطقه ریشه را در ایستگاه های مورد مطالعه در نواحی ساحلی دریای خزر برآورد نماید.

کلیدواژه ها:

رطوبت خاک منطقه ریشه ، مدل MSMAR ، سواحل دریای خزر