برآورد دماهای کاردینال و تعیین اثر دما و پتانسیل اسمزی بر جوانه زنی گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

این پژوهش با هدف برآورد دماهای کاردینال و تعیین اثر دما و پتانسیل اسمزی بر جوانه زنی بذرهای گلرنگ (رقم گلدشت) در آزمایشگاه زراعت دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، در سال 1395 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل هفت سطح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی­گراد) و پنج سطح پتانسیل اسمزی (صفر، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگاپاسکال) بود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که سطوح مختلف پتانسیل اسمزی، دما و برهمکنش آن ها بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه تاثیر معنی داری (0.01≥P) داشت. مقایسه میانگین نشان داد که با کاهش پتانسیل اسمزی، درصد جوانه زنی و دامنه دمایی مطلوب جوانه زنی بذرهای گلرنگ کاهش یافت. همچنین کاهش پتانسیل اسمزی سبب کاهش سرعت جوانه زنی و شاخص بنیه در تمامی تیمارهای دمایی شد، به گونه ای که بالاترین سرعت جوانه زنی (19.8 بذر در روز) و شاخص بنیه (1.96) به ترتیب در تیمار شاهد در دماهای 20 و 25 درجه سانتی گراد مشاهده شد. همچنین برای توصیف رابطه بین سرعت جوانه زنی و دما از مدل های بتا، درجه دوم، منحنی، دندان مانند و دوتکه ای استفاده شد. بر اساس معیارهای سنجش مدل، مدل های درجه دو و دوتکه ای به ترتیب با ضریب تبیین 0.82 و 0.96 برتر بودند. بر این اساس دماهای کاردینال شامل دمای کمینه بین 2.2 تا 4.2 درجه سانتی­گراد، بهینه بین 23.15 تا 23.98 سانتی­گراد و بیشینه جوانه زنی بین 42.2 تا 43.89 سانتی­گراد برآورد شد. بر اساس نتایج، از مدل های برتر و پارامترهای برآورد شده آن ها می توان در مدل های سبز شدن گیاهچه در مزرعه استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

پلی اتیلن گلیکول ، درصد جوانه زنی ، سرعت جوانه زنی ، گلرنگ ، مدل های رگرسیونی