ارزیابی و رتبه بندی ریسک های بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی با اولویت اقدامات اصلاحی وکنترلی به روش ANP در کارخانه سیمان مارگون سال 1397

زمینه و هدف: دردنیای پررقابت امروز توجه به اصول HSE (ایمنی، بهداشت و محیط زیست) جزء عوامل رقابتی ساز درتدوین استراتژی های سازمانی و توسعه پایدار روزافزون است. با توجه به تعداد زیاد حوادث و بیماریهای ناشی از کار در صنایعبزرگ و نیز محدود بودن منابع مالی، تعیین معیاری برای تصمیم گیری و الویت بندی مخاطرات ضروری به نظر می رسد. بههمین دلیل امروزه در HSE ، تصمیم گیری و مدیریت بر مبنای ارزیابی ریسک انجام می گیرد. درمیان صنایع مختلف، صنعتسیمان از جمله مهمترین و مخاطرهآمیزترین صنایع موجود بوده و ایران یکی از بزرگترین و مهمترین تولیدکننده و مصرف-کننده سیمان در سطح منطقه و دنیا میباشد. ازاین رو مطالعه کنونی در زمینه ارزیابی و مدیریت ریسک جنبه های زیست-محیطی، ایمنی و بهداشتی درکارخانه سیمان مارگون یاسوج با تلفیقی از سه روش پرکاربرد FMEA ، William & Fine ،EFMEA و روش فرآیند تحلیل شبکه ای ANP جهت تعیین و تخمین میزان خطر، کنترل وکاهش سطح خطر برنامه ریزیگردیده است.مواد و روش ها: در این پژوهش از 3 مدل ANP برای سه روش ارزیابی ریسک FMEA, William & FineEFMEA استفاده شده و سپس مقایسات زوجی ریسک ها از طریق فرایند تحلیل شبکه ای ANP در هر مجموعه ایجاد شد ودر اختیار خبرگان قرار گرفت تعداد خبرگان در این پژوهش 10 نفر می باشد. بعد از تکمیل ماتریس های مقایسات زوجی، نرخناسازگاری هر کدام محاسبه شد که همگی کمتر از 0/1 بود که نشان از ثبات و سازگار بودن ماتریس ها هست. سپس مقایسات زوجی خبرگان، توسط روش میانگین هندسی ادغام شدند و سپس جهت تعیین وزن، وارد نرم افزار Super Decision شد.یافته ها: در این مطالعه برای پنج دپارتمان کلی (دپارتمان آسیاب مواد، آسیاب سیمان، سنگ شکن، دپارتمان پخت،بارگیرخانه) و 7 بخش اصلی کارخانه مورد مطالعه (اموراداری و پشتیبانی، کنترل کیفی، HSE ،کارگاه ساخت، برق، انبار،معدن و عمران)، 1184 ریسک شناسایی شده که ایمنی کارخانه و سلامت شاغلین را به خطر انداخته و باعث وقوع پیامدهایاحتمالی برروی محیط زیست می شود. دررابطه با ارزیابی ریسک های بهداشتی، 352 ریسک شناسایی شد بالاترین میزانریسک مربوط به سروصدای آسیاب سیمان (0/0607)، گردو غبار آسیاب مواد (0/059) و استرس حرارتی (گرما) دپارتمان پخت (0/596) می باشد. در رابطه با ارزیابی ریسک های ایمنی نیز، 529 ریسک در بخشهای مختلف عملیاتی شناسایی شد که بالاترین میزان ریسک بترتیب مربوط به سقوط افراد از آسیاب سیمان (0/0601)، سقوط اقلام از بارگیرخانه (0/056)، انفجار دپارتمان پخت (0/0549) می باشد. در رابطه با ارزیابی ریسک زیست محیطی نیز 303 ریسک شناسایی شد که بیشترین میزان ریسک بترتیب مربوط به کاهش منابع و انرژی آسیاب سیمان (0/064)، کاهش منابع و انرژی دپارتمان پخت(0/0622)، آلودگی هوا بخش معدن (0/05) می باشد.نتیجه گیری : نتایج این پژوهش نشان داد که در صنعت تولید سیمان تلفیق روش های ارزیابی ریسک EFMEA, Fine, & FMEA William و بکارگیری روش های تصمیم گیری چندمعیاره (MCDM) به ویژه فرآیند تحلیل شبکه ای ANP بطور هم- زمان، یک الگوی کارآمد و موثر در ارزیابی واقعی سطوح ریسک های ایمنی، بهداشتی و زیست محیطی می باشد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ریسک ، بهداشت ایمنی محیط زیست ، فرآیند تحلیل شبکه ای ، صنعت سیمان