توسعه یک روش ارزیابی ریسک برای تبیین طرح اقدام در شرایط اضطراری در محیطهای دانشگاهی

زمینه و هدف: در سال های اخیر حوادث مختلفی در دانشگاه ها و محیط های آموزشی در ایران گزارش شده اند که برخی ازآنها منجر به مرگ و میر و مصدومیت افراد حاضر در محل شده اند. مرور مطالعات نشان داد که دانشگاه ها و محیط هایآموزشی در کشورهای توسعه یافته و صنعتی مجهز به برنامه اقدام در شرایط اضطراری برمبنای ارزیابی ریسک های پیش بینیشده به منظور کاهش عواقب زیان آور در زمان رخداد حوادث و بلایا در محیط های نامبرده هستند. هدف از این مطالعه تبیینطرح اقدام در شرایط اضطرار مبتنی بر ارزیابی مخاطرات بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) در یکی از دانشگاه های کشور می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی توصیفی- تحلیلی در سال 1397 در دانشکده بهداشت دامغان، دانشگاه علوم پزشکی سمنان انجام شد. در طی این مطالعه روش ارزیابی ریسک مندرج در استاندارد ایزو 21000 برای شناسایی و ارزیابی مخاطراتHSE توسعه داده شد. این تحقیق در 3 مرحله مشتمل بر شناسایی مخاطرات، تصمیم گیری در خصوص اینکه چه کسانی وچگونه آسیب می بینند و ارزشیابی ریسک انجام شد. از یک چک لیست دارای 31 آیتم در 3 بخش مخاطرات بهداشتی، ایمنیو محیط زیست برای جمع آوری داده ها از 39 سایت مختلف موجود در دانشکده بهداشت، استفاده گردید. در نهایت ریسکهای تعیین شده اولویت بندی و راهکارهای کنترلی متناسب با آنها در تبیین طرح اقدام در شرایط اضطرار دانشکده پیشنهادداده شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری توصیفی و تحلیلی نظیر کای اسکوئر و همبستگی در نرمافزار SPSS استفاده شد.یافته ها: فراوانی مخاطرات تعیین شده با سطح ریسک متوسط و بالا به ترتیب برابر با 22/7 و 2/9 درصد بودند. بنابراین انجام راهکارهای اصلاحی در اسرع وقت و فوری باید بر روی این خطرات متمرکز گردد. بین نوع مخاطره با سایت های مورد ارزیابیو مجموع نمره ریسک در سطح معنادار 0/01 ارتباط معناداری وجود داشت (0.01> P-value). همچنین شدت ریسک ارتباط معناداری را با سایت های مورد ارزیابی نشان داد (0.05> P-value). براین اساس مخاطرات ایمنی سهم بیشتری را از مجموعنمره ریسک در مقایسه با مخاطرات بهداشتی و محیط زیستی به خود اختصاص دادند.نتیجه گیری: الزام به ایجاد کمیته ایمنی در دانشکده و تبیین و اجرای برنامه های آموزشی در زمینه پیشگیری و حفاظت ازحوادث و بلایا برای کارکنان، اعضاء هیات علمی و دانشجویان باید در راس اهداف طرح اقدام در شرایط اضطرار قرار گرفته ودر کوتاه مدت تحقق یابند. همچنین نظارت های جدی بر انجام اقدامات کاهش آسیب غیرسازه ای و تدوین برنامه تخلیه وتمرین آن با مشارکت کارکنان و دانشجویان در مقاطع زمانی تعیین شده از اهداف مهم دیگری است که باید در قالب طرحاقدام در شرایط اضطرار به آنها جامه عمل پوشانده شود. روش ارزیابی ریسک و تدوین برنامه اقدام در شرایط اضطرار متناسببا آن در سایر دانشگاهها و حتی مدارس کشور پیشنهاد می گردد تا در آینده رخداد حوادث و عواقب تلخ و ناگوار ناشی از آنهادر محیطهای آموزشی کشور به حداقل برسد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ریسک ، طرح اقدام در شرایط اضطرار ، محیط های دانشگاهی