تاثیر آموزش های ایمنی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتارهای نا ایمن کارگران و شاخص های عملکرد HSE پروژه ساختمانی

زمینه و هدف: صنعت ساخت و ساز یکی از پرمخاطره ترین صنایع در دنیا به شمار می رود. بنا بر تخمین سازمان بین المللیکار ILO از هر 6 حادثه منجر به فوت یکی مربوط به پروژه های ساخت و ساز است. از طرفی بررسی حوادث نشان میدهد رفتارهای نا ایمن کارگران سهم بالایی در علت رخداد حوادث در صنعت ساخت و ساز دارد. با اینکه آموزش های ایمنی باهدف تغییر رفتار کارگران و تمایل به رفتارهای ایمن در پروژه صورت می گیرد، اما تاثیر این آموزش ها برتغییر رفتار کارگرانو شاخص های ایمنی پروژه، مبهم است. هدف این مطالعه برآورد اثر آموزش مستمر مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر نرخرفتار ناایمن کارگران در یک پروژه احداث نیروگاه در سه سال پیاپی بود.مواد و روش ها: این مطالعه از سال 1395 تا 1397 در یکی از پروژه های احداث نیروگاه در استان خوزستان انجام گرفت.جامعه ی مورد مطالعه، کارگران چند پیمانکار ساختمانی زیر مجموعه ی شرکت نصب نیرو بودند. هر یک از کارگرانساختمانی در ابتدای ورود به پروژه آموزش های HSE اولیه از جمله رفتارهای نا ایمن یا پرخطر را دریافت می کردند.سپس کارگرانی که رفتار های نا ایمن آنها توسط افسران و کارشناسان HSE گزارش می شد، دوره ی آموزشی مبتنی برمدل آموزش اعتقاد بهداشتی که شامل اهمیت حادثه به علت رفتار های نا ایمن، راه های پیشگیری از حادثه و ارتباط آن بارفتار های ایمن، خسارت جانی و مالی حادثه بر اساس سازه های مدل اعتقاد بهداشتی شامل آگاهی، حساسیت درک شده،شدت پیامد درک شده، منافع و موانع درک شده بود. به جهت ارزیابی اثربخشی آموزش ارایه شده، شاخص های تعداد و درصدرفتار های نا ایمن مشاهده شده، LTC و LWD پروژه در سال های 95 تا 97 اندازه گیری و با نرم افزار SPSS مقایسه شد.یافته ها: در مجموع سه سال 4975 رفتار در 15 دوره نمونه برداری رفتار کارگران ثبت گردید که در سال 95 از 2100نمونه، تعداد 1480 (70 درصد) مورد ناایمن بود و شاخص LTC=0.7 و LWD=8.6 بود. در سال 96 از 2340 نمونهتعداد 937 (40 درصد) مورد نا ایمن بود و شاخص LTC=0.54 و LWD=2.4 بود . در سال 97 از 2215 نمونه تعداد615 (27 درصد) مورد نا ایمن بود و شاخص LTC=0.35 = و LWD=0.0 بود. در میان رفتار های نا ایمن نمونه برداریشده، 25.72 درصد موارد مربوط به عدم استفاده از PPE؛ 21.77 درصد مربوط به کار نا ایمن در ارتفاع، 11.41 درصدمربوط به استفاده نامناسب از ابزار و ماشین الات، 9.28 درصد مربوط به عملیات حمل و جابه جایی نا ایمن، 5.76 درصدمورد عملیات بارداری ناایمن، 5.42 درصد رانندگی نا ایمن، 2.45 درصد مربوط به عملیات بدون مجوز، 18.19 درصدمربوط به وضعیت و حالات ناایمن دیگر بوده اند. بیشترین درصد کاهش رفتار های نا ایمن از سال 95 تا 97 مربوط به عدماستفاده از PPE و استفاده نامناسب از ابزار ها و ماشین الات بود (28.3 درصد). ولی تغییرات رفتار نا ایمن در عملیات بدونمجوز و کار در ارتفاع در طی سه سال ناچیز (تقریبا بدون تعییر) بود.نتیجه گیری: عملکرد HSE پروژه تحت تاثیر ضریب و شدت حوادث است و این شاخص ها با رفتار های نا ایمن در رابطههستند. نتایج این مطالعه نشان می دهد کاهش رفتار های نا ایمن در شاخص های عملکرد HSE موثر است و اثر محتوایآموزش مبتنی بر اعتقاد بهداشتی می تواند سبب کاهش برخی از رفتار های نا ایمن کارگران مانند عدم استفاده از لوازمحفاظت فردی شود و به طور غیر مستقیم بر روی شاخص های عملکرد HSE تاثیرگذار باشد.

کلیدواژه ها:

کارگران ، رفتارهای نا ایمن ، آموزش ایمنی ، شاخص عملکرد