تجزیه و تحلیل مولفه های اعمال ناایمن با استفاده از مدل HFACS در صنایع ساختمانی استان ایلام- سال 1397

زمینه و هدف: اعمال ناایمن یکی از سطوح تاثیرگذار بر وقوع حوادث و رویدادهای قابل توجه در هر صنعتی میباشد.شناخت خطاها و تخلفات به وقوع پیوسته و تلاش در جهت جلوگیری از وقوع آنها محیطی ایمن با راندمان اقتصادیرضایت بخش و تامین ایمنی پرسنل،ماشین آلات و محیط زیست را در پی خواهد داشت.این بررسی با هدف شناسایی اعمالناایمن در دو بخش خطاها و تخلفات و زیر گروه های وابسته و اصلاح امور مرتبط با خطاها و تخلفات به منظور جلوگیری ازوقوع مجدد و یا پایین آوردن سطح تاثیرگذاری آنها انجام شده است.مواد و روش ها : پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و در کارگاه های شرکت های ساختمان سازی استان ایلام در سال 95-93 به مرحله اجرا درآمده است.جامعه مورد پژوهش شامل 810 شرکت ثبت شده و 273 پیمانکار حقیقی و 104پیمانکار پایه 3 و 33 پیمانکار پایه 2 و 136 پیمانکار پایه 1 به عنوان انجمن پیمانکاران عمرانی استان می باشند. بر اساسفرمول های آماری با توجه به حجم مشخص جامعه مورد مطالعه جمعا تعداد 375 مورد انتخاب و بررسی لازم بر روی 280مورد از شرکت های حقوقی و 95 مورد از شرکت های حقیقی انجام شد.ابزار گردآوری داده ها فرم های از پیش تهیه شده ایبود که شناسایی اعمال ناایمن را در گروه خطای مهارتی،خطای تصمیم گیری و خطای ادراکی پس از تکمیل توسطکارشناسان خبره صنعت مرد نظر میسر می ساخت.یافته ها : بر اساس یافته های تحقیق مشخص شد که در ارتباط با اعمال ناایمن جمعا 596 مورد عمل ناایمن رخ داده که در29 درصد خطای مهارتی و در 33 درصد خطای تصمیم گیری و در 21 درصد خطای ادراکی و در 7 درصد تخلف روتین و در10 درصد تخلف استثنایی عامل بروز اعمال ناایمن بوده اند.در بعد خطای مهارتی، حذف یک یا چند آیتم در چک لیست ها با 19/5 درصد بالاترین درصد را داشته و همچنین در بعد خطای تصمیمی گیری، روش نادرست انجام کار با 19/2 درصد و دربعد خطای ادراکی، قضاوت نادرست در مورد ارتفاع،فاصله،سرعت و ... با 56/3 درصد و در بعد تخلفات روتین، فاکتور به صورت عمدی بیش از حد توانائی کار کشیدن به 41/9 درصد و در بعد تخلفات استثنائی، آموزش غیر صحیح با 28/3 درصد عامل بروز اعمال ناایمن بوده اند.نتیجه گیری: بر اساس روش تجزیه و تحلیل مدل HFACS خطاهای تصمیم گیری 33 درصد کل خطاهای منجر به حادثه رادر سطح اعمال ناایمن تشکیل داده و در این گروه، فاکتور گردش نادرست انجام کار با 19/2 درصد و تشخیص اشتباه درشرایط اضطراری با 17/8 درصد و واکنش اشتباه به شرایط اضطراری با 14/7 درصد و انجام کار بیش از توانائی فرد با12/7 درصد و مانور نامناسب با 17/4 درصد و تصمیم گیری اشتباه با 18/3 درصد در وقوع خطاهای منجر به حادثه تاثیرداشته اند.

کلیدواژه ها:

اعمال ناایمن ، خطا ، تخلف ، مدل HFACS ، ایلام