بررسی ارتباط اختلالات روانی مختلف و حوادث ترافیکی در رانندگان کامیون

زمینه و هدف: شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد برخی از اختلالات روانی منجر به کاهش احتیاط، توجه، مسئولیتپذیری، مراقبت و هوشیاری در رانندگان می گردد. در ایران به تازگی تلاش هایی برای پایش رانندگان کامیون از نظر سلامتروان صورت گرفته است و رانندگان کامیون برای تایید گواهینامه از نظر سلامت روان از وجود بیماری هایی نظیر خود بیمارانگاری، افسردگی، هیستری، انحراف روانی اجتماعی، پاراتویا، ضعف روانی، اسکیزوفرنی و هیپومانیا مورد بررسی قرار می گیرند.با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط بیماری های روانی مذکور با سابقه حوادث در رانندگانکامیون انجام گردیده است.مواد و روش ها: این مطالعه مورد شاهدی روی 223 نفر از رانندگان کامیون دارای اختلالات روانی به عنوان گروه مورد و446 نفر از رانندگان کامیون بدون اختلالات روانی به عنوان شاهد انجام گردید. افراد به صورت تصادفی طبقه بندی شده و براساس اطلاعات مرکز سلامت کار انتخاب گردیده و از طریق تماس تلفنی برای شرکت در مطالعه دعوت شدند. همچنیناطلاعات مربوط به سوابق تصادفات ترافیکی افراد و شدت آنها از گزارشات واحد تخلفات و تصادفات جاده ای پلیس رانندگانیاستخراج گردید. پس از حضور افراد در محل مطالعه، در ابتدا با استفاده از پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک افراد شامل: سن،سطح تحصیلات، مصرف سیگار و اعتیاد به مواد مخدر جمع آوری شد. سپس بیماری های روانی افراد شامل هیپوکندری،افسردگی، هیستری، انحراف روانی اجتماعی، پارانویا، ضعف روانی، اسکیزوفرنی و هیپومانیا با استفاده از فرم کوتاه 71 سوالیتست استاندارد شده پرسشنامه چند وجهی مینه سوتا (MMPI) مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت اطلاعات با استفاده آزمونهای آماری توصیفی، کای اسکوئر و آزمون های تعقیبی در SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: براساس نتایج آزمون، سابقه حوادث رانندگی بویژه حوادث با شدت متوسط و بالا در افراد دارای اختلالات روانینسبت به افراد سالم به طور معنی داری بیشتر بود (p<0/05). سابقه حوادث رانندگی در افراد دارای اختلالات روانی افسردگی، هیستری، انحراف روانی اجتماعی، پارانویا، اسکیزوفرنی و هیپومانیا به طور معنی داری نسبت به افراد سالم دارای اختلافمعنی دار بود (p<0/05). در حالی که سابقه این نوع حوادث در افراد دارای اختلالات روانی هیپوکندری و ضعف روانی نسبت به افراد سالم اختلاف معنی داری نداشت (p> 0/05).نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر به طور کلی نشان داد که افراد دارای بیماری های روانی به طور معنی داری سابقه حوادثرانندگی بیشتری را نسبت به افراد سالم داشتند. تنها دید خوب نمی تواند ملاک صلاحیت رانندگی باشد بلکه تجربه، استعدادهای طبیعی، دقت و تعادل روانی است که به انسان برای رانندگی صلاحیت می دهد. بنابراین نیاز است که جهت کاهشتکرار تصادفات و رفتار رانندگی ایمن تر، رانندگان شامل رانندگان کامیون و سایر رانندگان وسایل نقلیه هنگام اخذ گواهینامهو حتی بعد از آن تحت ارزیابی های دقیق روان شناختی با استفاده از مقیاس های تعیین کننده میزان اختلالات شخصیتی آنها قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

اختلالات روانی ، رانندگان کامیون ، حوادث رانندگی