بررسی مقایسه ای اثرات احساس دمایی خنک و گرم بر عملکرد شناختی، آسایش محیطی و پاسخ های فیزیولوژیکی

زمینه و هدف: براساس مدل پیش بینی احساس حرارتی Fanger ، دمای 14 درجه سانتی گراد معادل احساس حرارتی خنک(PMV=-2) و دمای 30 درجه سانتی گراد معادل احساس حرارتی گرم (PMV=2) در محیط های بسته است و در این دوشرایط دمایی بطور یکسان 80 % افراد در مواجهه، احساس ناراحتی حرارتی دارند. مطالعه حاضر به منظور بررسی مقایسه ایاثرات احساس دمایی خنک (cool) و گرم (warm) بر عملکرد شناختی، آسایش محیطی و پاسخ های فیزیولوژیکی افراد درشرایط آزمایشگاهی انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی 24 نفر (12 نفر مرد و 12 نفر زن) با میانگین سنی 25/22 سال از میان دانشجویاندانشگاه علوم پزشکی همدان شرکت کردند. آزمودنی ها در یک اتاقک شرایط سازی با دو شرایط دمایی 14 و 30 درجه سانتیگراد مواجهه داشتند. آزمون های شناختی CPT, n-back و PVT به ترتیب جهت بررسی پارامترهای شناختی حافظه کاری،توجه پایدار و زمان واکنش ساده مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین پارامترهای فیزیولوژیکی از قبیل فشار خون، ضربان قلب،دمای سطحی بدن، دمای پوست انگشت، پاسخ گالوانیکی پوست و نرخ تنفس با استفاده از ابزارهای عینی شامل دستگاهنکسوس -4، ترموویژن و فشارسنج اندازه گیری شدند. افراد احساس حرارتی و آسایش حرارتی خود را در دو شرایط دمایی نمره گذاری کردند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد میانگین نمره احساس حرارتی (PMV) در دمای 14 درجه سانتی گراد و دمای 30 درجه سانتیگراد به ترتیب 2/2- و 62/2 به دست آمد. سطح ناراحتی حرارتی افراد در دمای 30 درجه سانتی گراد بیشتر از دمای 14درجه سانتی گراد بود. نتایج نشان داد که احساس حرارتی گرم در مقایسه با احساس حرارتی خنک اثرات منفی بیشتری برپاسخ های شناختی افراد داشت که به لحاظ آماری معنی دار بود (P<0/05). یافته ها نشان داد که در احساس حرارتی گرم درمقایسه با احساس حرارتی خنک تغییرات پاسخ گالوانیکی پوست افراد کمتر و نرخ تنفس بیشتر بود که این تغییرات نیز بهلحاظ آماری معنی دار بود (P<0/05). در مواجهه با دمای خنک، دمای سطحی بدن و دمای پوست انگشت کاهش و درمواجهه با دمای گرم دمای سطحی بدن و دمای پوست انگشت افزایش پیدا کردند. همچنین در مواجهه با دمای خنک فشارخون افزایش و نرخ ضربان قلب کاهش و در مواجهه با دمای گرم فشار خون کاهش و نرخ ضربان قلب افزایش یافت.نتیجه گیری: نتایج بررسی تجربی تایید نمود نقطه دمایی کمتر از 30 درجه سانتی گراد معادل احساس حرارتی گرم(warm) با مقدار PMV معادل 2 است. با این حال دمای 14 درجه سانتی گراد تقریبا معادل احساس حرارتی خنک (cool) بامقدار PMV معادل 2- می باشد. پاسخ های عملکرد ذهنی و فیزیولوژیک افراد در این دو شرایط دمایی نیز تاییدکننده این موضوع بود.

کلیدواژه ها:

دمای هوا ، شاخص های فیزیولوژیکی ، آسایش محیطی ، عملکرد شناختی