ماهیت شعر عطار با توجه به عرفان وی

عطار از شاعران و عرفای مشهور ایران در اواخر قرن ششم واوایل هفتم است که آثار وی مملو است از اشارات و مسائل عرفانی. هرچند عده ای کوشیده اند تا عرفان و تحول عطار را امری دفعی و یکباره بیان کنند اما رویکرد عرفانی وی حاصل یک سلسله مراتب پژوهش و تحصیل معرفت در این راه است که طی سالها رنج و درس پیش آمده است. اعتقادات عمیق انسانی عطار ریشه در شناخت او از معارف اسلامی، داستانهای انبیا، کلام و فلسفه و عرفان دارد. در سلوک و تعلیمات عرفانی عطار وصال به حقیقت هم هدف غایی سیر و سلوک است و هم حکم پالوده گر طریقت و روش سالک را دارد، یعنی اگر سالک در راه رسیده به حقیقت گام بردارد ، طریقت او نیز رنگ شریعت میگیرد. عرفان عطار با درد عشق و شور و شیدایی در آمیخته و روش طریقت او خاص خود اوست. به همین علت است که به سختی میتوان عطار را منسوب به فرق های خاص کرد. با توجه به همین روش عرفانی، ماهیت شعر عطار نیز بسیار متکی به محتواست، تمام آثار عطار با توجه به یک نظام عرفانی و روحی مستقل و واحد نگاشته شده است و دارای یک هویت یکپارچه شده است. این یکپارچگی ریشه در تلفیق بینش شعری و عرفانی عطار دارد. توجه به نظاممندی محتوا در یکپارچگی فرم و شکل شعر وی نیز اثرگذار بوده است و این گونه نیست که آثار عطار همچون یک جنگ ادبی نظام گسیخته باشند. آوردن کلام ساده و بی پیرایه روش عطار برای بیان مقاصد عرفانی مورد نظرش است چراکه شیخ از ارائه این آثار هدفی تعلیمی داشته است و برای اینکه این آموزه ها موثر بیفتد بسیار به مقوله داستان پردازی توجه کرده است.

کلیدواژه ها:

عطار ، عرفان ، ماهیت شعر ، مضامین عرفانی.