ارزیابی میزان آلودگی به آفلاتوکسین M1 در شیر پاستوریزه استان کرمان با روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا

مایکوتوکسین های تولید شده توسط مخمر و قارچها اثرات سمی بر سلامت انسان و حیوان دارند. آفلاتوکسین ها که به عنوان عوامل ایجاد کننده سرطان کبدی و خارج کبدی در انسان شناخته می شوند، ترکیبات بسیار تراتوژنیک ، جهش زا ، سمی و سرطان زا هستند. آفلاتوکسین (B1 (AFB1 سمی ترین هپاتوکارسینوژن برای پستانداران است. که از طریق خوراک دام آلوده وارد بدن حیوانات شده و پس از متابولیزه شدن در کبد به آفلاتوکسین (AFM1) M1 به میزان جزئی (3%-1) وارد شیر می شود. این مطالعه با هدف تعیین میزان آفلاتوکسین M1 در 39 نمونه شیر پاستوریزه جمع آوری شده در طول تابستان و زمستان انجام شد. آنالیز آفلاتوکسین توسط روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا با آشکارساز فلورسانس پس از عبور عصاره از ستون های ایمینوافینیتی مورد بررسی قرار گرفت. درصد بازیافت در آزمایش های انجام شده 55 تا 92 درصد بود. روش های آماری مورد استفاده در این مطالعه براساس روش های ناپارامتری یومن ویتنی و کروسکالوالیس انجام شد. آفلاتوکسین M1 در کلیه نمونه های شیر پاستوریزه در محدوده 125/37-5/41 نانوگرم بر لیتر تشخیص داده شد. میزان آلودگی به آفلاتوکسین (AFM1) M1 در 2/6% و 17/9% از نمونه ها به ترتیب بالاتر از استاندارد ملی ایران و اروپا بود. میانگین غلظت AFM1 در نمونه های شیر پاستوریزه تولید شده در مناطق مختلف به طور معنی داری (p<0.01) متفاوت بودند. ارزیابی ریسک خطر سرطانزایی AFM1 در شیر پاستوریزه با تخمین مصرف روزانه (EDI) و شاخص خطرآفرینی (HI) برآورد شد. مصرف شیر پاستوریزه برای بزرگسالان ریسک احتمال ابتلا به سرطان کبد را نداشته (HI<1) در حالیکه مصرف شیر پاستوریزه توسط کودکان می تواند احتمال ابتلا به سرطان کبد را ایجاد نماید (HI=2/14). مقادیر بالای AFM1 در نمونه های شیر می تواند یک خطر بالقوه برای سلامت عمومی باشد. لذا پایش و کاهش سطح AFB1 در خوراک دام را می توان به عنوان اولین قدم برای کنترل انتقال AFM1 به انسان در نظر گرفت.

کلیدواژه ها:

آفلاتوکسین M1 ، شیر پاستوریزه ، کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا ، ارزیابی ریسک سرطانزایی