خیمه ها و سراپرده های تیموری به روایت ظفرنامه یزدی و سفرنامه کلاویخو

تاریخ نامه ها از آن حیث که در خلال روایت رویدادها ناگزیر از اشاراتی به بستر حدوث وقایع نیز هستند، گاه باتوصیفاتی از مصنوعات انسان همراه می شوند، که از این رو در زمره منابع درجهاول پژوهش در باب مظاهر فرهنگ وهنر قرار می گیرند. یکی از این مظاهر، سازه های چادری است که در عصر تیموری متداول بوده و در تاریخ نامه های ایندوران از جمله ظفرنامه یزدی، واژگان اصیل و متنوعی برای اشاره به انواع آنها به کار رفته است. اما به علت رایج بودنکاربرد این مصنوعات در عصر تالیف و کماهمیت بودن پرداختن به جزییات چنین اموری در نگارش تاریخ نامه هایدرباری، این سازه ها به طور مختصر و به مدد آرایه های ادبی وصف و تشبیه شده اند، که این قلت توصیف، مانع شناختبسیطی از ویژگی های ظاهریشان می شود. خوشبختانه این کاستی را توصیفات سفرنامه کلاویخو، کتابی هم عصر ظفرنامه،مرتفع ساخته است. از آنجایی که جهانگردان و سفرنامه نویسان به امور خارج از رویه معمول سرزمین خود با علاقهبیشتری می پردازند، کلاویخو، سفیر دربار اسپانیا، نیز در شرح سفر خود به قلمرو تیمور، سازه های چادری آن دوران رابه تفصیل توصیف کرده است. نوشتار حاضر، به روش کتابخانه ای، ابتدا به استخراج نام اصیل انواع سازه های چادری ازدرون متن ظفرنامه پرداخته و کاربرد مشخص هر واژه را بر پایه سیاق آن معلوم می کند، سپس با مقابله مضامین مشترک ظفرنامه و سفرنامه کلاویخو، جزییات بیشتری از آنها عرضه و معلوم می کند برخی از این واژگان تا رسیدن به عصرحاضر، در اثر گذشت زمان و از دست رفتن مصداق، فراموش شده و یا معنایشان تغییر کرده است.

کلیدواژه ها:

دوره تیموری ، سراپرده ، خیمه ، بارگاه ، خرگاه ، سایبان