بررسی کاربرد سیلاب کالشور در احیاء و اصلاح مناطق شور و قلیا تجربه ای نو با مسیری دشوار

عملیات احیاء و اصلاح مناطق کویری و بیابانی که از اهداف طرح کویر زدایی بشمار می رفت در منطقه برآباد (45 کیلومتری جنوب غربی سبزوار) در اراضی شور و قلیا از سال 1371 آغاز شد. عدم تامین آب برای آبیاری بوته ها، در زمان مناسب، سبب عدم استقرار بوته های کشت شده گردید. عبور از رودخانه فصلی کالشور از محدوده اجرای طرح و وجود سیلابهای با دبی بالا (250-50 متر مکعب در ثانیه) و نیز کیفیت متغیر آن (46 ds/m تا EC=4 ) از مواردی بود که انگیزه استفاده از سیلاب را در عرصه تقویت نمود، بنابراین بهترین زمان های بهره برداری سیلاب که بتواند مورد استفاده طرح قرار گیرد بررسی شد. سیلاب با احداث یک بند انحرافی از روی کالشور وارد عرصه کار اجرائی شده و در روی شیارهای حفر شده با گاوآهن به فاصله هر ردیف 10-7 متر از یکدیگر که در آنها بوته کاری Atriplex canscens انجام گرفته هدایت وپس از مشروب نمودن ، آب اضافی از عرصه خارج و دوباره وارد مسیر اصلی کالشور می گردد. در این بررسی ضمن بیان خصوصیات اقلیمی، توپوگرافی ونیز شرایط خاک منطقه به لزوم و دشواریهای کار در چنین مناطقی اشاره شده و با توجه به اثراتی که سیلاب در عرصه از خود باقی می گذارد به تنگناهای موجود برای بهره برداری از آن می پردازد . برای ارائه یک مدل کاری برای نقاط مشابه با توجه به اینکه عملیات اجرایی در این عرصه به بیش از 2000 هکتار بالغ گردیده و تغییراتی که در اکوسیستم منطقه بوجود آمده، مثلا (تولید از 10-0 به 600-400 کیلوگرم رسانده)، در نگاه اول موفقیت این طرح را نشان دهد، لازم است که پژوهشهای دراز مدتی در زمینه اثرات آب و خاک و گیاه در چنین عرصه هایی انجام گرفته تا بتوان از نتایج آن با اطمینان بیشتری برای احیاء و اصلاح اراضی شور و قلیا در سطح کشور استفاده نمود.