مدلسازی عوامل موثر بر عود بیماران مبتلا به لنفوم هوچکین با استفاده از مدل رگرسیون پواسن با صفر انباشته

سابقه و هدف: سرطان خون از نوع لنفوم دو نوع دارد: 1- هوچکین، 2- غیرهوچکین. هوچکین سرطانی است که در سلول های سیستم ایمنی مرتبط با مبارزه با عفونت ها، شروع شده و در لنفوسیت ها رخ می دهد. شیوع لنفوم هوچکین به مراتب کمتر از نوع غیرهوچکین است. لنفوم هوچکین 20 درصد سرطان های لنفی را تشکیل می دهد. در ایران آماری درباره تعداد مبتلایان به انواع سرطان لنفوم وجود ندارد. پیش بینی شانس عود یک بیمار مبتلا به هوچکین، برای یک پزشک حایز اهمیت است؛ چرا که در یک مدت بسیار کوتاه بعد از اتمام درمان اولیه، برای برخی از بیماران عود رخ می دهد. در بیماران مبتلا به هوچکین، نیمی از عودها در طول 2 سال از درمان اولیه و بیش از 90 درصد عودها، قبل از 5 سال اول رخ می دهند. با توجه به اهمیت موضوع، در مطالعه حاضر، به بررسی عوامل موثر بر عود بیماران مبتلا به سرطان هوچکین می پردازیم. در این بررسی به دلیل وجود فراوانی زیاد بیماران با عدم عود، استفاده از مدل رگرسیون پواسون مرسوم، مناسب نیست. بنابراین از مدل رگرسیون پواسن با صفر انباشته برای بررسی اثر عوامل موثر بر عود بیماران استفاده می شود. مواد و روش ها: در این مطالعه گذشته نگر، پرونده تمامی بیمارانی که از سال 1381 تا 1391 با تشخیص لنفوم هوچکین به مرکز آنکولوژی و هماتولوژی بیمارستان شفاء در شهرستان اهواز مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات اولیه شامل متغیرهای دموگرافیک، مرحله سرطان، ارگان درگیر در زمان تشخیص و نوع درمان، ثبت شده و مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این مطالعه سعی بر حفظ اسرار بیماران بوده و تمامی ملاحظات اخلاقی رعایت شده است. تعداد عود رخ داده برای هر فرد به عنوان متغیر پاسخ در نظر گرفته شده است. برای بررسی عوامل موثر بر عود این بیماران از مدل رگرسیون پواسن با صفر انباشته استفاده شد. تمامی مراحل تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار R 3.4.4 انجام شد. سطح معنی داری آزمون ها 0/5 در نظر گرفته شده است. یافته ها: نتایج حاصل از برازش مدل رگرسیون پواسن با صفر انباشته نشان می دهد که رژیم شیمی درمانی ABVD نسبت به رژیم standford V ؛(P=0/14 و β=-0/92)، هموگلوبین بالای 10/5 نسبت هموگلوبین کمتر از 10/5 (P=0/124 و β=-0/50)، روش نمونه برداری CHL نسبت به روش NLPHL (P=0/199 و β=-0/72 ) و درگیری مغز استخوان (P=0/030 و β=-0/89 ) لگاریتم مورد انتظار تعداد عود بیماری را واحد کاهش می دهند. همچنین مراحل 4-3 بیماری نسبت به مراحل 2-1 بیماری، لگاریتم مورد انتظار تعداد عود بیماری را 84/0 واحد افزایش می دهد (P=0/010 و β=0/84). نتیجه گیری: در این مطالعه متغیر درگیری مغز استخوان و مرحله بالای بیماری اثر معنی داری روی لگاریتم تعداد عود بیماری دارند. با توجه به وجود تعداد زیاد عود صفر در این مطالعه (% 60/6)، استفاده از رگرسیون پواسن با صفر انباشته برای مدلسازی عوامل موثر بر عود بیماران مبتلا به لنفوم هوچکین پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

لنفوم هوچکین ، عود ، مدل رگرسیون پواسن با صفر انباشته