پاسخ بویایی سوسک چهارنقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus و پارازیتویید آن Anisopteromalus calandrae به اسانس گیاه ارس Juniperus excelsa

سوسک چهارنقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus Fabricius یکی از مهمترین آفات انباری حبوبات است. برای کنترل آن اغلب از سموم شیمیایی گازی استفاده میشود، اما استفاده از این سموم باعث بروز مشکلاتی از قبیل آلودگی های زیست محیطی، بروز مقاومت آفات و مسمومیت انسان و سایر پستانداران می شود. به دلیل اثرات نامطلوب سموم روی مواد انباری ، بکارگیری روش های غیرشیمیایی کنترل مانند استفاده از سموم گیاهی و کنترل بیولوژیک درحال گسترش است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر دورکنندگی اسانس گیاه ارس Juniperus excelsa M. Bieb روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات و زنبور پارازیتوئید آن Anisopteromalus calandrae (Howard) انجام شد. در این آزمایشات از یک دستگاه الفکتومتر به صورت لوله Y شکل استفاده شد. در دو سر هر یک از بازوها یک ظرف قرار داده شد و درون هر دو ظرف دانه های نخود قرار داده شد. سپس مقدار 0/5 میکرولیتر از اسانس گیاه ارس توسط سمپلر بر روی کاغذ صافی تزریق و درون درپوش یکی از ظروف قرار گرفت. حشرات بالغ ماده سوسک چهارنقطه ای حبوبات و زنبورهای پارازیتوئید به صورت انفرادی در قسمت پایه لوله Y شکل رهاسازی گشته و به هر حشره 20 دقیقه زمان داده شد تا ظرف مورد نظر را انتخاب کند. نتایج نشان داد که اسانس ارس به طور معنی داری (p<0/0001) روی سوسک چهارنقطهای حبوبات و زنبور پارازیتوئید آن اثر دورکنندگی دارد. براساس این نتایج علیرغم وجود خاصیت دورکنندگی اسانس گیاه ارس برای سوسک چهارنقطه ای حبوبات، به دلیل وجود اثرات دور کنندگی روی زنبور پارازیتوئید این آفت، این اسانس نباید به صورت همزمان با رهاسازی زنبورهای پارازیتوئید، جهت دور کردن آفت مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

ارس ، دورکنندگی ، سموم گیاهی ، کنترل بیولوژیک