بررسی تاثیر پوشش گیاهی بر قانون لگاریتمی و سهمی در رودخانه دارای جریان کندشونده و بستر شنی (مطالعه موردی: رودخانه بابل رود)

وجود پوشش گیاهی در رودخانه ها و دشتهای سیلابی از یک طرف دامنه وسیعی از شرایط اکوسیستم را فراهم میکند و از طرف دیگر تاثیر بسزایی بر روی افزایش مقاومت جریان دارد که منجر به کاهش انتقال جریان و تغییر در فرایند ته نشینی رسوبات میگردد. سرعت برشی از جمله مقادیر بنیادی در علم مهندسی رودخانه میباشد که میتوان به کمک آن مقادیر سرعتهای متوسط جریان را بیبعد نمود. برای جریان کانالهای باز مقدار سرعت برشی اهمیت قابل توجهی برای تخمین مقاومت جریان و انتقال رسوب دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر پوشش گیاهی و سایر عوامل اثرگذار بر روی سرعت برشی میباشد. از آنجا که انتخاب سرعت برشی مستقیما بر روی مقاومت جریان تاثیرگذار است، در روش رایج در محاسبه سرعت برشی مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، دادهبرداری شامل 13 مقطع (هر مقطع شامل 5 نیم رخ عمود بر جهت جریان) که 2 مقطع آن بدون پوشش گیاهی و 11 مقطع با پوشش گیاهی انتخاب شد. میتوان نتیجه گرفت با نزدیک شدن به پوشش گیاهی حد اعتبار قانون لگاریتمی کاهش مییابد یعنی انحراف نقاط مربوط به نیمرخ سرعت از این قانون بیشتر میشود. همچنین اختلاف مقادیر سرعت برشی حاصل از روش سهمی و لگاریتمی در رودخانه بابلرود حتی تا %200 نیز به دست آمد که نشانه عدم اعتبار برخی فرضیات در کاربرد این دو قانون در شرایط رودخانهای میشود.

کلیدواژه ها:

پوشش گیاهی ، رودخانه ، سرعت برشی ، قانون سهمی ، قانون لگاریتمی.