اجرای احکام در ایران: از چالش دیوار آهنی تا انقلاب دیجیتال عدالت!

اگر نظام قضایی را «قلب تپنده عدالت» بدانیم، اجرای احکام، «خون جاری در رگ های این قلب» است. اما چرا در ایران، اجرای حکم گاهی به «کابوسی برای محققان عدالت» تبدیل می شود؟ این یادداشت، نگاهی انفجاری به دنیای اجرای احکام در ایران دارد؛ از ماشین های لوکس توقیف نشده تا فناوری هایی که می توانند بازی را یک سره تغییر دهند!

۱. آمارهای تلخ، واقعیت های داغ!
- طبق گزارش مرکز آمار قوه قضائیه (۱۴۰۲)، ۳۰٪ احکام مدنی در مرحله اجرا متوقف می مانند.
- ۷۵۰۰ پرونده اجرایی فقط در تهران به دلیل «فرار بدهکاران» یا «اخفای اموال» بلاتکلیفند.
- اما نقطه امید: رشد ۴۵ درصدی استفاده از سامانه «اجرای احکام الکترونیک» در یک سال اخیر!

۲. چالش های ابرساختاری: دیوارهای بلندتر از دیوار چین!
- فرار بدهکاران حرفه ای: تبدیل «ابطال سند مالکیت جعلی» به یک هنر!
- اموال نامشهود: چطور یک «توکن دیجیتال» یا «درآمد حاصل از اینفلوئنسری» را توقیف کنیم؟
- فساد در توقیف اموال: گزارش های پراکنده از «تخلف ناظران اجرا» و فروش اموال زیر قیمت!

۳. انقلاب دیجیتال: وقتی فناوری، دست شعبه اجرا را می گیرد!
- هوش مصنوعی شکارچی بدهکاران:

سیستم های تحلیل کلان داده برای ردیابی تراکنش های بانکی مشکوک.
- متاورس و اجرای حکم: آیا می توان دارایی های دیجیتال (مثلا یک گالری NFT) را در فضای مجازی توقیف کرد؟
- بلاکچین شفاف: ثبت تمام مراحل اجرای حکم در زنجیره بلوکی برای جلوگیری از دستکاری.

۴. پیشنهادهای انقلابی: از شعبه اجرا تا «نیروی ویژه عدالت»!
- تشکیل یگان ویژه اجرای احکام: آموزش افسران مسلح به فناوری های ردیابی و حقوق دیجیتال.
- سامانه شفافیت حداکثری: انتشار آنلاین لیست بدهکاران کلان (مشابه سیستم Credit Score غربی).
- جرم انگاری فرار دیجیتال: اگر بدهکار، ارز دیجیتال خود را به کیف پول ناشناس انتقال دهد، برابر قانون «فرار از اجرای حکم» محسوب شود.

۵. پرونده موفقیت: وقتی اجرای حکم، مد روز می شود!
- نمونه ای از اصفهان: توقیف استخر استخراج ارز دیجیتال یک بدهکار با استفاده از ردیابی مصرف برق!
- نمونه تهران: فروش آنلاین خودروهای لوکس توقیفی در حراجی های زنده اینستاگرامی با استقبال گسترده!

نتیجه گیری: اجرای احکام یا مرگ عدالت؟
اجرای حکم، تنها «تصمیم یک دادگاه» نیست؛ «آزمون اعتماد مردم به قانون» است. ایران می تواند با تبدیل چالش های اجرا به فرصتی برای نوآوری، الگوی جهان شود. سوال اینجاست: آیا قوه قضائیه جرات دارد به جای مهر و کاغذ، «کلید متاورس» و «هوش مصنوعی» را به دست بگیرد؟

این یادداشت نه یک تحلیل که «اعلامیه جنگ با تعویق عدالت» است! اجرای حکم باید از «کابوس» به «افتخار ملی» تبدیل شود.

پژوهشگر:

سجاد رسولی