نقدی بر سخنان امیر علی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران در عدم وقوع جنگ ایران با اسراییل و آمریکا

در ضرورت تقویت دیپلماسی نظامی و امنیتی و گفت وگو در راستای صلح و کاهش تنش های ایران با اسراییل و آمریکا و امضای طرح صلح جامع کوروش



سخنان اخیر امیر علی حاجی زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، قابل تامل و نقد عمیق هستند. وی در اظهارات خود بر این نکته تاکید کرده که جنگی بین ایران و اسراییل یا آمریکا اتفاق نخواهد افتاد و مردم نباید نگران این موضوع باشند و تمرکز را باید به بهبود اقتصاد ایران معطوف نمود. این نگرش نشان دهنده یک نوع خوش بینی مضاعف و شاید بی خبری نسبت به واقعیات سیاسی و نظامی و امنیتی جاری در منطقه است.

در دنیای امروز، روابط بین کشورها هرگز به سادگی و ثباتی که حاجی زاده بیان می کند، نیست. عوامل متعددی مانند تحولات سیاسی و امنیتی در خاورمیانه، افزایش تنش ها به دلیل برنامه منطقه ای و هسته ای و موشکی و پهپادی ایران، و تحرکات نظامی و دیپلماتیک قدرت های پرنفوذ، و کشته شدن اسماعیل هنیه و حسن نصرالله و سرنگونی حکومت اسد در سوریه و ضربات ممتد به حوثی ها در یمن و موارد مشابه، این واقعیت را به وضوح نشان می دهند که احتمال درگیری نظامی اسراییل و آمریکا با ایران به طور قابل توجهی افزایش یافته است. و کشور اسراییل پس از زدن بازوهای قدرت ایران در فلسطین و لبنان و سوریه و یمن، و ایجاد یک فضای تنفسی و حریم امنیتی برای خود، اکنون با همیاری امریکا، به سراغ حریف اصلی خود مستقر در تهران می آید و به نظر، این نکته ای بدیهی و روشن و قابل پیش بینی و رویت است.

نقد دیگر به اظهارات حاجی زاده این است که هیچ کارشناس نظامی یا سیاسی و امنیتی نمی تواند به طور قطع بگوید که جنگی اتفاق نخواهد افتاد. چنین اظهاراتی ممکن است احساس امنیت دروغین و کاذبی در میان مردم و مسوولان ایجاد کند که می تواند تبعات منفی در پی داشته باشد. و در صورت بروز جنگ، هم مردم و هم مسوولان دچار اصل غافل گیری شوند و نتوانند اقدامات پیشگیرانه ی لازم برای جلوگیری از بروز جنگ و اقدامات صلح سازانه ی لازم را انجام دهند. و لذا گاهی ابراز این نوع خوش بینی های غیرواقعی می تواند مانع از آماده سازی های لازم برای مقابله با بحران های احتمالی و اقدامات صلح سازانه شود.

به عنوان یک فرمانده ارشد نظامی که برنامه هسته ای، موشکی و پهپادی ایران در کنترل وی است، وظیفه اصلی حاجی زاده است که به واقعیت ها توجه داشته باشد و بر اساس این واقعیات، استراتژی های مناسب صلح آمیز و کاهش دهنده ی سطح تنش و منازعه ی ایران با اسراییل و امریکا را توسعه دهد. و از طرح های جامع صلح آمیز و توافق محور ایران با اسراییل و آمریکا حمایت و دفاع نماید. و اتاق های فکر و استراتژیست های سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات و بیت رهبری و نهاد ریاست جمهوری و وزارت خارجه ی ایران، می توانند به راحتی منازعات جاری را مدیریت کنند، و یک آتش بس یک طرفه و یا دو طرفه را با اسراییل و آمریکا اعلام نموده، و برنامه ی غنی سازی را تا زمان اعتمادسازی کامل متوقف نموده و برنامه موشکی و پهپادی را در کانال همکاری و شفاف سازی و اعتماد بین ایران و اسراییل و امریکا قرار داده و ایران تمامی اقداماتی که امنیت و حیات اسراییل را تهدید می نماید، متوقف نموده و به دنبال یک راهکار مرضی الطرفین بین مناقشه اسراییل و فلسطین برآمده و با الهام از طرح صلح ابراهیم فی مابین اسراییل و امارات و بحرین، ایران نیز با امضای طرح صلح جامع کوروش با اسراییل، به یک فضای ترک مخاصمه با اسراییل برآید.


و تاریخ نشان داده است که گاهی جنگ ها معمولا ناشی از سوتفاهم ها و اشتباهات محاسباتی فرماندهان سیاسی و نظامی هستند. بنابراین، لازم است که به جای اظهارات خوش بینانه در عدم وقوع جنگ، بر تقویت دیپلماسی و گفت وگو در راستای صلح و کاهش تنش ها فی مابین ایران با اسراییل و امریکا، تاکید شود.

علاوه بر این، عدم توجه به خطر جنگ، پیام نادرستی به طرف های جهانی نیز ارسال می کند. در حالی که ایران در حال مواجهه با فشارهای بین المللی و تحریم ها است، اظهاراتی همچون «جنگی رخ نخواهد داد»، می تواند سبب تقویت سیاسی و نظامی جبهه جهانی علیه ایران شود. بنابراین، لازم است که مسوولین نظامی و سیاسی ایران در تحلیل های خود با دقت بیشتری عمل کنند و به بدبینی ای که می تواند در صورت عدم مدیریت درست تنش ها به وجود آید، توجه داشته باشند.

به طور کلی، صحبت از عدم وقوع جنگ و نادیده گرفتن واقعیت های جاری به عنوان یک مسوول نظامی، نه تنها گاهی باعث گمراهی افکار عمومی می شود، بلکه تاثیری منفی بر نحوه مواجهه با چالش های آتی دارد. حاجی زاده باید به جای خوش بینی های غیرواقعی، راهکارهای مبتنی بر واقعیت ها را در پیش گیرد و مردم را به اتحاد و تلاش و همبستگی و تلاش فراگیر و گسترده و فوری و پیشگیرانه برای صلح واقعی با اسراییل و آمریکا دعوت کند. و دعوتی فراگیر برای رفع تحریم ها و تهدیدها ارایه نماید. و اقتصاد ایران را از مسیر تعامل و همکاری سازنده با اسراییل و آمریکا و سایر طرف های جهانی به شکوفایی و رونق رساند و تورم و رکود و بیکاری و سایر معضل های اقتصادی را مهار نمود.

در نهایت، ضروری است که مسوولان نظامی و امنیتی و سیاسی و مذهبی کشور به جای فرافکنی و نادیده گرفتن خطرات، به دنبال راه حل های صلح آمیز جامع و موثر برای کاهش تنش ها و تقویت روابط با همسایگان دور و نزدیک و قدرت های تاثیرگذار باشند. این رویکرد می تواند به جلوگیری واقعی از جنگ و شکل گیری و رشد آرامش و صلح و همزیستی و دگرپذیری و تنوع در منطقه کمک کند، و نهایتا به منفعت ملی و امنیت ملی واقعی کشور ایران منجر شود.


نگارش: بنیامین صادقی(پژوهشگر صلح و حل و فصل منازعات و میانجیگری بین المللی)
22 فوریه 2025(چهارم اسفند ماه 1403)

Email: Bensad5800@gmail.com