چک بلامحل چه نوع چکی است؟

چک بلامحل چیست و چه مجازاتی دارد؟!

امیرحسین صفدری وکیل دادگستری و پژوهشگر علم حقوق

مطابق ماده 7 قانون صدور چک قانونگذار ما در خصوص چک بلامحل می گوید: هرکس بزه صدور چک بلامحل گردد به شرح ذیل محکوم خواهد شد: 

الف) چنانچه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ده میلیون ریال باشد به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد. 

ب) چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد از 6 ماه تا 1 سال حبس محکوم خواهد شد.

ج) چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از پنجاه میلیون ریال بیشتر باشد به حبس از 1 سال تا 2 سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت 2سال محکوم خواهد شد و در صورتی که که صادر کننده چک اقدام به صدور چک های بلامحل نموده باشد مجموع مبالغ مندرج در متون چک ها ملاک عمل خواهد بود. و در تبصره همین ماده قانونگذار تاکید می کند: این مجازات شامل مواردی که ثابت شود چک های بلامحل بابت معاملات نامشروع و یا بهره ربوی صادر شده، نمی باشد.

قانونگذار برای تاکید بیشتر در خصوص افرادی که چک بی محل صادر می کنند در ماده 21 قانون صدور چک می گوید: بانک ها مکلفند کلیه حساب های جاری اشخاصی را که بیش از یکبار چک بی محل صادرکرده و تعقیب آنها منجر به صدور کیفرخواست شده باشد بسته و تا سه سال به نام آنها حساب جاری دیگری باز ننمایند.

مطابق با برخی از مواد قانون جدید صدور چک بیان این نکات هم قابل توجه است:

دارنده چک می تواند وجه چک و ضرر و زیان خود را در دادگاه کیفری مرجع رسیدگی مطالبه نماید. و رسیدگی به کلیه شکایات و دعاوی جزایی و حقوقی مربوط به چک در دادسرا و دادگاه تا خاتمه دادرسی، فوری و خارج از نوبت به عمل خواهد آمد. و همچنین وجود چک در دست صادرکننده دلیل پرداخت وجه آن و انصراف شاکی از شکایت است مگر خلاف این امر ثابت گردد. ضمنا مسولیت مدنی پشت نویسان چک طبق قوانین و مقررات مربوط کماکان به قوت خود باقی است.

در پایان هم به عنوان یک پژوهشگر علم حقوق بطور کلی نکات مهم و تغییرات اصلی چک طبق قانون جدید صدور چک این موارد می باشد: 

1. نظارت و اعتبار سنجی کامل مشتری توسط سامانه صیاد. 

2.کاهش چک های برگشتی و افزایش اعتبار چک. 

3.اختصاص کد یکتا به هر برگ از چک های صیاد. 

4.ممنوعیت صدور چک در وجه حامل. 

5. امکان استعلام ذینفع چک از طریق پیامک.

6.اعتبار 3 ساله برای دسته چک ها از زمان چاپ. 

7.رفع سو اثر از چک برگشتی با گذشت 3 سال از تاریخ برگشت. 

8. ایجاد زیر ساختی برای چک های موردی و چک الکترونیکی. 

9. اتصال سامانه های بانک مرکزی و قوه قضاییه. 

10. صدور سریع اجرائیه برای چک های بی محل و... از نکات و اصلاحات مهم قانون صدور چک تا به الان می باشد.