نگاهی مختصر به قانون صدور چک در ایران

نگاهی مختصر به قانون صدور چک در ایران

امیرحسین صفدری وکیل دادگستری و پژوهشگر علم حقوق

چک یکی از اسناد تجاری پرکاربرد و مهم در دنیای امروزه می باشد که بهتر است همه افراد جامعه قوانین پیرامون این سند تجاری مهم را بدانند. در تعریف ساده چک مطابق با ماده 310 قانون تجارت قانونگذار ما می گوید: چک نوشته ای است که به موجب آن صادر کننده وجوهی را که نزد محال علیه (بانک) دارد کلا یا بعضا مسترد یا به دیگری واگذار می کند.

البته باید توجه داشت در حال حاضر چک هایی که در کشور ما صادر می شود چک های بنفش رنگی هستند که معروف به چک های صیادی می باشند، که این چک های بنفش رنگ دارای کد یکتای 16 رقمی بوده و باید در سامانه صیاد به ثبت برسند تا از مزایایی که در قانون صدور چک جدید برای آنها پیش بینی شده است افراد بتوانند استفاده کنند.

انواع مختلف چک در قانون؟!

در ابتدای بحث باید بگویم که مطابق با ماده 1 قانون صدور چک مصوب 1355 با آخرین اصلاحات صورت گرفته تا به الان قانونگذار ما انواع چک را اینگونه معرفی می کند: 1. چک عادی: چکی است که اشخاص عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر کرده و دارنده آن تضمینی جز اعتبار صادر کننده آن ندارد. 2. چک تایید شده: چکی است که اشخاص عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر کرده و توسط بانک محال علیه پرداخت وجه آن تایید می شود.

3. چک تضمین شده: چکی است که توسط بانک به عهده همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می شود. 4. چک مسافرتی: چکی است که توسط بانک صادر و وجه آن در هر یک از شعب آن بانک یا توسط نمایندگان و کارگزاران آن پرداخت می شود.

و در تبصره همین ماده قانونگذار ما تاکید می کند: قوانین و مقررات مرتبط با چک حسب مورد، راجع به چک هایی که به شکل الکترونیکی (داده پیام) صادر می شوند نیز لازم الرعایه است. بانک مرکزی مکلف است ظرف مدت یک سال پس از لازم الاجراء شدن این قانون، اقدامات لازم در خصوص چک های الکترونیکی (داده پیام) را انجام داده و دستورالعمل های لازم را صادر نماید.

گواهی عدم پرداخت برای چک به چه معنا است؟!

مهمترین نکته ای که در خصوص اصلاحات صورت گرفته قانون صدور چک که تا به الان انجام شده و باید به آن اشاره کنم این است که، بطور کلی اگر فردی یک چک صیادی صادر کند و آن چک در سامانه صیاد به ثبت برسد و به هر دلیلی کارسازی و یا به اصطلاح عرف جامعه پاس نشود و آن چک برگشت بخورد سامانه صیاد دیگر اجازه صدور و ثبت چک جدید را به آن فرد نمی دهد تا به این ترتیب از صدور چک های بی محل و بی اعتبار جلوگیری شود که این کار به اعتبار چک کمک می کند.

چک هایی که در قدیم صادر میشد، دریافت کننده آن چک فقط می توانست از حساب متصل به چک برداشت کند، اما در اصلاحات جدید قانون چک تمام حساب های بانکی افراد به دسته چک شان متصل است و اگر حساب اصلی متصل به چک خالی باشد بانک ها اجازه دارند سریعا از تمام حساب های صاحب چک در همان بانک برداشت کنند و این فرایند طولانی و دشوار که در قدیم وجود داشت هم اکنون از بین رفته است.