CUSTOMER VS. CONSUMER BEHAVIOR رفتار مصرف کننده

CUSTOMER VS. CONSUMER BEHAVIOR

تعریف رفتار مصرف کننده

رفتار مصرف کننده به کلیه عملیات، تصمیم ها و انتخاب هایی اشاره دارد که افراد در فرآیند خرید و مصرف محصولات و خدمات انجام می دهند. این عملکردها و تصمیم ها تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرند که شامل عوامل فردی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و روانشناختی است. در واقع، رفتار مصرف کننده نمایانگر واکنش و عکس العمل فرد به نیازها، تمایلات، محدودیت ها و انگیزه های مختلف است که در چرخه خرید و مصرف محصولات و خدمات شامل می شود.

انواع رفتار مصرف کننده

رفتار مصرف کننده یکی از مفاهیم کلیدی در عرصه بازاریابی است که نقش بسزایی در تدوین استراتژی ها و تصمیم گیری های کسب و کارها دارد. همواره درک عمیق از رفتار مصرف کننده و تحلیل آن از اهمیت بالایی برخوردار بوده و برای هر کسب و کار، اطلاعات به دست آمده از رفتار مصرف کننده می تواند به عنوان راهنمایی برای ایجاد استراتژی های بازاریابی موثر و موفق مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه به بررسی انواع رفتار مصرف کننده خواهیم پرداخت تا بهترین شناخت ممکن از عادات، نیازها و تمایلات مختلف مصرف کنندگان را فراهم کنیم. انواع رفتار مصرف کننده که عبارتند از:

رفتار خرید

شامل فرآیند تصمیم گیری و اقداماتی است که فرد در خرید محصول یا خدمات انجام می دهد، از جمله شناسایی نیازها، جستجوی اطلاعات، انتخاب، خرید و پس از خرید.

رفتار مصرف

استفاده فرد از محصول یا خدمات پس از خرید آنها، که ممکن است شامل مصرف محصول، تجربه کاربری، و نگهداری محصول باشد.

رفتار بازاریابی

شامل واکنش ها، نگرانی ها و تصمیم گیری هایی است که فرد در پاسخ به استراتژی های بازاریابی و تبلیغات شرکت ها انجام می دهد.

رفتار اجتماعی

تاثیرگذاری و تعامل فرد با دیگران در فرآیند خرید و مصرف می باشد، از جمله تاثیر دوستان، خانواده، و اعضای جامعه.

رفتار آنلاین

رفتار مصرف کننده در فضای مجازی و تاثیرات تکنولوژی بر رفتار خرید و مصرف.

این انواع رفتار مصرف کننده همگی نشان دهنده واکنش ها و انتخاب های مختلفی است که فرد در زمان مختلف و در مواجهه با شرایط مختلف زندگی خود انجام می دهد.

رفتار مصرف کننده در بازاریابی به شناخت و درک عادات، نیازها، تمایلات، و تصمیم گیری های مصرف کنندگان در رابطه با محصولات و خدمات می پردازد. در زمینه بازاریابی، شناخت رفتار مصرف کننده از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا این شناخت به کسب و کارها کمک می کند تا استراتژی های بازاریابی مناسبی را طراحی کنند و محصولات و خدمات خود را به درستی به مخاطبان خود معرفی کنند.

رفتار مصرف کننده در ایران نیز تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد که می توان به برخی از آن ها اشاره کرد. این عوامل شامل مواردی مانند فرهنگ، اقتصاد، جوانه ترین جمعیت، رونق بازارهای آنلاین، تغییرات سبک زندگی، و تحولات اجتماعی و فناوری می شود.

به عنوان مثال، در سال های اخیر، با توجه به تغییرات اقتصادی و افزایش قدرت خرید در برخی از لایه های جامعه ایران، رفتار مصرف کننده نیز تغییر کرده است. مصرف کنندگان ایرانی به دنبال محصولات و خدماتی با کیفیت و قیمت مناسب هستند و از ابزارهای مختلفی مانند اینترنت و شبکه های اجتماعی برای جستجو و مقایسه محصولات استفاده می کنند. همچنین، فرهنگ مصرف در ایران نیز تاثیرگذار است. برخی از محصولات و خدمات به عنوان نمادهای اجتماعی و اقتصادی مورد توجه قرار می گیرند و مصرف آنها از طریق این دیدگاه ها تعیین می شود.
بنابراین، درک رفتار مصرف کننده در ایران نیازمند شناخت عمیقی از عوامل فرهنگی، اجتماعی، و اقتصادی موجود در این کشور است و کسب و کارها باید با توجه به این عوامل استراتژی های بازاریابی خود را طراحی کنند تا بهترین نتیجه را برای خود بدست آورند.

عوامل موثر بر مدیریت رفتار مصرف کننده

اکنون که می دانیدمدیریت رفتار مصرف کننده چیست؟ بهتر می توانیم درباره عوامل موثر بر آن صحبت کنیم. پنج عامل اصلی را می توان به عنوان عوامل موثر در مدیریت رفتار معرفی کرد.

عوامل روانی

عوامل روانی خود به سه بخش ادراک، انگیزه و یادگیری تقسیم می شوند. در فایل مدیریت رفتار مصرف کننده به طور جمع درباره این سه عامل صحبت کرده ایم با این حال بهتر است بدانید که عوامل روان شناختی جزو مهم ترین عواملی هستند که در بخش های مختلف بر رفتار مصرف کنندگان تاثیر دارند.
همواره یکی از نیازهای هرم مازلو باعث می شود که انگیزه خرید یک محصول یا خدمت در انسان به وجود بیاید سپس درک ما نسبت به محصول که می تواند شامل درک تصویری از طریق تبلیغات تلویزیونی باشد باعث انتخاب یک محصول می شود. در نهایت نیز ما با استفاده از یک محصول یا خدمت چیزهایی درباره آن یاد می گیریم که در انتخاب های بعدی ما تاثیرگذار هستند.

عوامل اجتماعی

اما منظور از عوامل اجتماعی چیست؟ خانواده، گروه های مرجع مانند همکاران، دوستان، همکلاسی ها و نقش و موقعیت اجتماعی ما می تواند در هنگام خرید و انتخاب محصول بر روی رفتار ما تاثیرگذار باشد. برای مثال الگوی خرید یک مدیر ارشد احتمالا با الگوی خرید یک کارگر بسیار متفاوت است.

عوامل فرهنگی

در مقاله مدیریت رفتار مصرف کننده به عوامل فرهنگی نیز به عنوان عامل موثر در رفتار مصرف کننده اشاره شده است. این عامل را نیز می توان به سه دسته فرهنگ، خرده فرهنگ و طبقه اجتماعی تقسیم بندی کرد. ارزش ها، خواسته ها و رفتار اطرافیان در انتخاب افراد تاثیرگذار هستند. همچنین تاثیر نوع جامعه ای که در آن زندگی می کنیم، سبک زندگی ، میزان درآمد و طبقه اجتماعی را نیز نمی توان نادیده گرفت.

عوامل اقتصادی

عوامل اقتصادی شامل درآمدهای شخصی و خانوادگی، دارایی های نقدی، اعتبار مصرف کننده و میزان پس انداز آن ها است. همه ما در طول روز تلاش می کنیم که بر اساس درآمدمان خریدهای خود را تنظیم کنیم پس طبیعی است که عوامل اقتصادی نقش مهمی در نوع رفتار مصرف کننده داشته باشد.

به طور کلی، شناخت و درک این عوامل و تاثیرات آنها بر رفتار مصرف کننده، کمک می کند که استراتژی های بازاریابی مناسب تری ایجاد شود که باعث جذب و حفظ مشتریان و افزایش فروش و سودآوری کسب و کار شود.

دلایل اهمیت مطالعه مدیریت رفتار مصرف کننده

آشنایی با انواع مدیریت رفتار مصرف کننده و مطالعه سایر سرفصل های این شاخه از علم مدیریت می تواند به مدیران در موارد مختلفی کمک کند. برای مثال دانش کافی در این زمینه تاثیر زیادی در طراحی بازاریابی، بخش بندی بازار و توسعه بازار دارد. همچنین برای تعیین موقعیت محصول در بازار و متمایز ساختن آن با سایر محصولات مشابه باید بتوانید رفتار خریداران و مصرف کنندگان را تحلیل کنید.
مدیران باید برای تعیین سیاست های کلی، رفتارهای مصرف کنندگان را زیر نظر گرفته و از نتایج آن برای بهبود محصولات خود استفاده کنند. در نهایت باید به خاطر داشته باشید که در اینجا فقط خرید کالا توسط مصرف کننده ملاک نیست؛ بلکه مدیریت رفتار مصرف کنندگان شامل هر گونه عقیده، فعالیت و یا استفاده از خدمات نیز می شود.