چرا عمان مقصدی جذاب برای سرمایه گذاران خارجی است؟
سلطنت عمان به دلیل موقعیت استراتژیک خود در قلب مسیرهای تجاری جهانی و همچنین برخورداری از محیط اقتصادی باثبات و سیاست های توسعه ای مبتنی بر تنوع بخشی اقتصادی، به یکی از مقاصد جذاب سرمایه گذاری تبدیل شده است. بر اساس اهداف تعیین شده در چشم انداز ۲۰۴۰ عمان، این کشور با تمرکز بر توسعه زیرساخت ها و ارائه تسهیلات و مشوق های گسترده به سرمایه گذاران داخلی و خارجی، به دنبال دستیابی به توسعه ای پایدار و متوازن در بخش های مختلف اقتصادی است. این سیاست ها شامل توسعه حمل ونقل، ایجاد مناطق آزاد اقتصادی و تقویت فناوری های نوین می شود که نقش موثری در جذب سرمایه گذاری خارجی ایفا کرده اند. مطالعات نشان می دهد که سرمایه گذاری های داخلی و خارجی در عمان، به ویژه در پروژه های مرتبط با تنوع بخشی اقتصادی، سهم چشمگیری در افزایش تولید ناخالص داخلی این کشور داشته اند. این سرمایه گذاری ها نه تنها به بهبود شاخص های کلان اقتصادی کمک کرده اند، بلکه فرصت های شغلی جدیدی برای شهروندان عمانی فراهم ساخته و بازارهای صادراتی جدیدی را برای محصولات این کشور ایجاد کرده اند.
افزایش سرمایه گذاری خارجی در عمان
به گزارش الخلیج اونلاین، حجم سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در سلطنت عمان تا پایان سه ماهه سوم سال ۲۰۲۴ به ۲۶ میلیارد و ۶۷۷ میلیون ریال عمانی (معادل ۶۹.۳ میلیارد دلار) افزایش یافته است. این میزان بیانگر رشد ۱۶.۲ درصدی نسبت به دوره مشابه در سال ۲۰۲۳ است که طی آن مجموع سرمایه گذاری های خارجی به ۵۹.۷ میلیارد دلار بود. علاوه بر این، جریان ورودی سرمایه گذاری های خارجی در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۹.۶۵ میلیارد دلار بوده است.
بر اساس گزارش منتشرشده توسط مرکز ملی آمار و اطلاعات عمان (۱۸ ژانویه)، بخش استخراج نفت و گاز سهم عمده ای از سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در این کشور را به خود اختصاص داده است. این بخش با جذب ۷۹.۱ درصد از کل سرمایه گذاری های خارجی، ارزشی معادل ۲۱ میلیارد و ۱۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار ریال عمانی (۵۴.۹ میلیارد دلار) را ثبت کرده است. علاوه بر این، جریان نقدی ورودی به این بخش در سال گذشته به ۸.۹۴ میلیارد دلار رسیده است.
در بخش صنایع تولیدی حجم سرمایه گذاری های مستقیم خارجی تا پایان سه ماهه سوم سال ۲۰۲۴ به حدود ۵.۵ میلیارد دلار افزایش یافته است. این میزان سرمایه گذاری ها با جریان ورودی معادل ۱.۹ میلیارد دلار همراه بوده و سهم این بخش از کل سرمایه گذاری های خارجی در عمان به ۸ درصد می رسد.
در بخش خدمات مالی حجم سرمایه گذاری ها به ۳.۵۴ میلیارد دلار، معادل ۵.۱ درصد از کل سرمایه گذاری ها، رسیده است. در همین راستا، بخش فعالیت های املاک و مستغلات نیز با جذب سرمایه ای به میزان ۲.۵۲ میلیارد دلار، معادل ۳.۶ درصد از کل سرمایه گذاری ها را به خود اختصاص داده است.
در حوزه حمل ونقل، انبارداری و اطلاعات حجم سرمایه گذاری ها ۹۸۵ میلیون دلار بوده و بخش انرژی (برق و آب) نیز ۸۴۰ میلیون دلار معادل ۱.۲ درصد از کل سرمایه گذاری ها را به خود اختصاص داده است. همچنین، سرمایه گذاری در بخش تجارت بالغ بر ۵۵۸ میلیون دلار بوده که معادل ۰.۸ درصد از کل سرمایه گذاری ها است. در بخش هتل ها و رستوران ها، میزان سرمایه گذاری به ۲۸۰ میلیون دلار، معادل ۰.۴ درصد از مجموع سرمایه گذاری ها افزایش یافته است. همچنین، در بخش ساخت وساز، این رقم به ۳۳.۸ میلیون دلار و در سایر بخش ها به ۱۴۷ میلیون دلار رسیده است.
در میان کشورهای سرمایه گذار، بریتانیا با سهمی معادل ۵۱.۲ درصد از کل سرمایه گذاری های خارجی، مبلغ ۳۵.۴۹ میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است. پس از آن ایالات متحده با ۱۳.۶۵ میلیارد دلار در جایگاه دوم قرار دارد. کشورهای امارات متحده عربی، کویت، چین، سوئیس، قطر و بحرین به ترتیب با سرمایه گذاری هایی معادل ۲.۱۷ میلیارد دلار، ۲.۱۶ میلیارد دلار، ۲.۱۲ میلیارد دلار، ۱.۴۳ میلیارد دلار، ۱.۲۷ میلیارد دلار و ۹۷۵ میلیون دلار در رتبه های بعدی قرار دارند. همچنین، سرمایه گذاری های خارجی از کشورهایی نظیر هلند با ۹۳۳ میلیون دلار، هند با ۷۴۴ میلیون دلار و سایر کشورهای مختلف به مبلغ ۸.۳۴ میلیارد دلار ثبت شده است.
چشم انداز سرمایه گذاری خارجی در عمان
سلطنت عمان باهدف بهبود جایگاه خود در شاخص آزادی اقتصادی، در راستای دستیابی به اهداف چشم انداز ۲۰۴۰ عمان، اقدام به اجرای یک برنامه جامع کرده است. این برنامه به منظور ارتقای رتبه این کشور در فهرست ۴۰ کشور برتر دنیا در زمینه آزادی اقتصادی طراحی شده است. در این چارچوب، بخش سرمایه گذاری در عمان شاهد تحولات اساسی و تسهیلاتی قابل توجه بوده است. از جمله این تسهیلات می توان به اجازه به سرمایه گذاران خارجی برای مالکیت ۱۰۰ درصدی در پروژه ها و فعالیت های اقتصادی، و همچنین امکان سرمایه گذاری در بیش از ۱۷۰۰ نوع فعالیت تجاری و صنعتی از طریق پلتفرم "عمان للاعمال" اشاره کرد. این اقدامات همچنین شامل کاهش، حذف و ادغام ۸۳۶ خدمت دولتی، معافیت از شرط حداقل سرمایه برای سرمایه گذاران، تخصیص اراضی و املاک موردنیاز برای پروژه ها، ثبت انواع مختلف شرکت ها و تسهیل انجام فعالیت های اقتصادی است. از دیگر مشوق های مالی و اقتصادی ارائه شده می توان به معافیت از مالیات های شرکتی برای مدت زمان ۳۰ سال، لغو هزینه های واردات و صادرات مجدد، و راه اندازی برنامه "اقامت سرمایه گذار" اشاره کرد که با پیوند اقامت به سرمایه گذاری برای دوره های ۵ تا ۱۰ساله باقابلیت تمدید، به طور چشمگیری جذابیت عمان را برای سرمایه گذاران خارجی افزایش داده است.
نتیجه گیری
جذب سرمایه گذاری های خارجی در عمان پیش از سال ۲۰۲۱ با چالش های مختلفی روبه رو بود. این چالش ها شامل فرایند پیچیده صدور مجوزها و بروکراسی اداری، محدودیت های مشوق های سرمایه گذاری در مقایسه با سایر کشورهای حوزه خلیج فارس و همچنین وابستگی شدید به نفت بود که مانع از امکان مالکیت کامل برای سرمایه گذاران خارجی می شد. در سال های اخیر، جذب سرمایه گذاری خارجی به عمان شاهد رشد چشمگیری بوده است. این تحول ناشی از اصلاحات قانونی و تسهیل شرایط برای سرمایه گذاران است که شامل کاهش هزینه های ثبت شرکت برای سرمایه گذاران خارجی و ارائه مشوق ها و تسهیلات به منظور حمایت از پروژه هایی است که به توسعه اقتصاد ملی کمک می کنند. عوامل دیگر که به این روند تسریع بخشیده اند عبارت اند از: امکان مالکیت کامل برای سرمایه گذاران خارجی، ساده سازی فرایندهای اجرایی، کاهش بوروکراسی، ثبات سیاسی و اقتصادی و مشوق های مالیاتی و گمرکی. سرمایه گذاری خارجی نقش اساسی در چشم انداز اقتصادی عمان ایفا می کند و به عنوان بخش اساسی از استراتژی تنوع اقتصادی این کشور محسوب می شود. افزایش سرمایه گذاری های خارجی می تواند از طریق تنوع بخشی به اقتصاد، تمرکز بر منابع انرژی پاک، بهبود محیط کسب وکار و توسعه منابع انسانی تحقق یابد. باوجود رقابت شدید در سطح منطقه ای بین کشورهای نفتی برای جذب سرمایه گذاری ها، به نظر می رسد آینده سرمایه گذاری خارجی در عمان باتوجه به اصلاحات قانونی و تسهیل شرایط برای سرمایه گذاران خارجی، چشم انداز امیدوارکننده ای داشته باشد.