زندان سازمانی یا سندرم استکهلم

سازمان به مثابه زندان: سندرم استکهلم سازمانی چیست؟

 

🖊دکتر حسن بودلایی

■گرت مورگان، در کتاب مشهور خود "سیمای سازمان" (Images of Organization)، سازمان ها را از منظر استعاره های گوناگون بررسی می کند. یکی از قوی ترین این استعاره ها، "سازمان به مثابه زندان روح" است. این استعاره نمایانگر محیط های کاری ای است که خلاقیت، آزادی و انگیزه کارکنان را محدود می کنند و افراد را در چارچوب های سخت و ناسالم اسیر می سازند.

□سندرم استکهلم سازمانی: عشق به زنجیرها

در برخی محیط های کاری، ساختارهای کنترل گر، فرهنگ های ناسالم و ارتباطات سمی، فضایی شبیه زندان ایجاد می کنند. در این شرایط، کارکنان به جای تلاش برای تغییر یا خروج از محیط، به وضعیت موجود عادت کرده و حتی به آن وابسته می شوند. این پدیده، که به سندرم استکهلم سازمانی معروف است، زمانی رخ می دهد که:

• فرد آسیب های محیط کاری را نادیده می گیرد.

• زنجیرهای وابستگی به ساختارهای ناسالم را می پذیرد.

•به دلیل ترس از تغییر یا احساس امنیت کاذب، از رهایی اجتناب می کند.

●نشانه های سندرم استکهلم سازمانی

▫️ توجیه رفتارهای ناعادلانه مدیران.

▫️ وابستگی به فرهنگ ناسالم سازمانی.

▫️ ترس از تغییر و ترک سازمان، حتی در شرایط آسیب زا.

▫️ پذیرش فشارهای غیرمنطقی به عنوان بخشی از زندگی حرفه ای.

○تاثیرات این پدیده بر کارکنان

▪️کاهش خلاقیت: افراد انگیزه ای برای نوآوری ندارند.

▪️افت عملکرد: انرژی روانی کارکنان در محیط ناسالم تحلیل می رود.

▪️فرسودگی شغلی: ترس و وابستگی باعث استهلاک روحی و جسمی می شود.

■راهکارهایی برای مقابله با سندرم استکهلم سازمانی:

• افزایش خودآگاهی: تشخیص آسیب های محیط کاری.

• جست وجوی فرصت های جدید: بررسی مسیرهای شغلی جایگزین.

• ارتباط با افراد مثبت: تقویت شبکه ارتباطی سالم.

• تمرکز بر رشد شخصی: یادگیری و تقویت مهارت های حرفه ای.

• تقویت فرهنگ سازمانی: تلاش برای تغییرات مثبت در محیط کاری.

□نتیجه گیری:

سندرم استکهلم سازمانی نشان دهنده عمق تاثیر محیط های کاری ناسالم بر روان و روح کارکنان است. همان طور که مورگان تاکید می کند، شناخت این زندان های سازمانی و تلاش برای رهایی یا تغییر آن ها ضروری است.

▪️آیا شما هم عاشق زندان سازمانی خود شده اید؟