پدیده ایمپاستر در مدیریت منابع انسانی

سندرم ایمپاستر: چالشی پنهان در مدیریت منابع انسانی

🖊 دکتر حسن بودلایی

نشر: گاهنامه مدیر

■سندرم ایمپاستر (Imposter Syndrome) یا "سندرم خودویرانگر"، حالتی روان شناختی است که فرد توانایی ها و موفقیت های خود را کم ارزش می داند و احساس می کند شایسته دستاوردها یا جایگاه خود نیست. این ترس که "دیگران متوجه فریبکاری او شوند"، حتی با وجود شواهد کافی از موفقیت، باعث کاهش اعتمادبه نفس و عملکرد فرد می شود. در حوزه مدیریت منابع انسانی، این سندرم تاثیر عمیقی بر عملکرد فردی، رضایت شغلی و فرهنگ سازمانی دارد.

□دلایل و عوامل موثر در بروز سندرم ایمپاستر:

▪️کمال گرایی: معیارهای غیرواقع بینانه باعث می شود افراد همیشه از عملکرد خود ناراضی باشند.

▪️مقایسه اجتماعی:

مقایسه مداوم با همکاران یا رهبران حس عدم شایستگی را تقویت می کند.

▪️فرهنگ سازمانی: محیط هایی با رقابت ناسالم یا عدم تقدیر از دستاوردها می توانند این سندرم را تقویت کنند.

▪️نقش های تازه: ورود به موقعیت های مدیریتی یا تخصصی جدید، احتمال احساس ناتوانی را افزایش می دهد.

●تاثیرات سندرم ایمپاستر در سازمان ها:

▪️کاهش عملکرد: فشار بیش ازحد به خود برای جبران احساس کم کاری، اغلب به فرسودگی شغلی منجر می شود.

▪️کاهش خلاقیت: ترس از اشتباه و انتقاد مانع ارائه ایده های نوآورانه می شود.

▪️فرهنگ سازمانی ناامن: اگر چندین نفر در یک تیم با این سندرم مواجه باشند، خودانتقادی و ناامنی بر فضای تیم غالب می شود.

▪️فرار از مسئولیت: افراد مبتلا از پذیرش نقش های کلیدی یا ارتقاء شغلی اجتناب می کنند.

○نقش مدیریت منابع انسانی در مقابله با سندرم ایمپاستر:

▪️شناسایی سندرم ایمپاستر:

مدیران منابع انسانی باید علائم این سندرم را بشناسند:

▫️ خودانتقادی بیش ازحد.

▫️ تردید مداوم به توانایی ها.

▫️ اجتناب از فرصت های رشد.

▫️ تلاش و کار بیش ازحد.

▪️ترویج فرهنگ پذیرش و حمایت:

▫️ محیطی حمایتی ایجاد کنید: اشتباهات را به عنوان فرصت یادگیری در نظر بگیرید.

▫️ بر تقدیر تاکید کنید: قدردانی از دستاوردها به تقویت اعتمادبه نفس کمک می کند.

▫️ بازخورد سازنده ارائه دهید: بازخورد مثبت و منفی را به گونه ای بدهید که فرد احساس شکست نکند.

▪️برگزاری کارگاه های مهارتی:

▫️ آموزش خودآگاهی: افزایش خودآگاهی به افراد کمک می کند تا ارزش و توانایی های خود را بشناسند.

▫️ تقویت مهارت های نرم: مهارت هایی مانند مدیریت استرس و اعتماد به نفس را آموزش دهید.

▪️راهنمایی و منتورینگ:

منتورینگ می تواند افراد مستعد سندرم ایمپاستر را در شناسایی توانایی ها و افزایش اعتمادبه نفس یاری دهد.

▪️ایجاد فرصت های رشد تدریجی:

با سپردن مسئولیت های کوچک و قابل مدیریت، به کارکنان کمک کنید تا به تدریج اعتمادبه نفس بیشتری پیدا کنند.

■مطالعات موردی:

• گوگل: این شرکت با برگزاری جلسات گروهی و کارگاه های مدیریت اضطراب به کارکنان در مقابله با سندرم ایمپاستر کمک می کند.

• مایکروسافت: برنامه های آموزشی و توسعه فردی این شرکت، محیطی امن برای پذیرش اشتباهات و ابراز توانایی ها ایجاد کرده است.

□نتیجه گیری: سندرم ایمپاستر یکی از چالش های پنهان اما تاثیرگذار در سازمان ها است که اگر به درستی مدیریت نشود، می تواند مانع رشد فردی و سازمانی شود. مدیریت منابع انسانی می تواند با شناسایی، پیشگیری و ارائه حمایت های لازم، فرهنگ سازمانی مثبتی ایجاد کند که افراد در آن بدون ترس از قضاوت، به موفقیت های بزرگ دست یابند.

●پرسش: آیا شما یا همکارانتان با سندرم ایمپاستر مواجه شده اید؟ چگونه با آن مقابله می کنید؟