تروریسم بی پایان: تجدیدحیات تحریک طالبان پاکستان(TTP)پس از امارت اسلامی طالبان افغانستان

مقدمه

با گسترش دامنه فعالیت گروه های تروریستی وترکیب متحدان محلی و منطقه ای آن،به نظر می رسد که تهدید تروریسم و گروه های تروریستی وابسته به پایان نرسیده است. اگرچه جنگ به رهبری ایالات متحده آمریکا علیه تروریسم درخاورمیانه و به ویژه در افغانستان به طور قابل توجهی زیرساخت های فیزیکی گروه های تروریستی مرتبط بایکدیگرراتخریب کرده است.امابه نظر می رسد پیروزی نهایی در این مبارزه آمریکا وغرب نبوده و شاید این پیروزی دست نیافتنی باشد. توجه ناکافی به راه اندازی نبرد ایدئولوژیک علیه القاعده و متحدان جهانی آن،این مشکل با رویکرد آتش فشانی نیروهای ضد تروریسم در سراسر جهان تشدید کرده است.ظهور گروه های مختلف از جمله گروه تحریک طالبان پاکستان(TTP) را می توان نتیجه سراریز شدن ناخواسته مداخلات بین المللی درپاکستان وافغانستان توصیف کرد.از زمان آغاز به کار آن در دسامبر2007 این گروه دستخوش تحولات اساسی شده است. نهادی که برای محافظت و تقویت جنبش طالبان افغانستان در برابر نیروهای خارجی درافغانستان تشکیل شد.

برای درک این که TTP تا چه حد میتواند تهدیدی ایجادکند، بررسی ریشه ها وتکامل این گروه مفیداست.پیشینه آن، سیاست هاو ایدئولوژی هایی که به این گروه کمک کرد تا مشروعیت خود را در میان جهادگران از زمان تاسیس در سال2007به دست آورد. این اطلاعات زمینه ارزشمندی را برای ارزیابی اهمیت تشدیدخشونت و قدرت سازمانی تحریک طالبان پاکستان پس از تشکیل امارت اسلامی طالبان افغانستان مهمتر از آن، ارزیابی تهدیدآینده آن برای امنیت و احتمال توافق صلح با دولت پاکستان فراهم میکند.

ریشه های شکل گیری گروه تحریک طالبان پاکستان

تحریک طالبان پاکستان (TTP)محصول جانبی سیاست های درون جهادی است که پس از تهاجم ایالات متحده آمریکا به افغانستان در سال2001انجام شد. TTP ادعا میکند که هدف مبارزه مسلحانه آنها، ایجاد یک نظام سیاسی اسلامی در پاکستان بر اساس تفسیراین گروه از شریعت است، وظیفه ای که به گفته آنها، هدف اصلی برای تاسیس پاکستان در سال1947بود. در زمان تهاجم ایالات متحده آمریکا، بسیاری از جهادگران پاکستانی که از طرف دولت پاکستان در افغانستان جنگیده بودند و در کشمیرهند به دلیل حمایت از دولت پاکستان از به اصطلاح جنگ جهانی علیه تروریسم،در کنارسایرنارضایتی ها،علیه دولت پاکستان روی آورد. بنابراین اعضای TTP به طالبان افغانستان، القاعده و سایرمتحدان جنگ جویانی که از جنگ افغانستان فرار می کردند، پناه دادند. دولت پاکستان با تسلیم شدن در برابر فشار ایالات متحده، در نهایت پناهگاه های امن آنها را سرکوب کرد، اما واکنش خشونت آمیزآنهادرنهایت باعث شد این جهادی های پاکستانی با هم متحد شوند و رسما با القاعده و طالبان افغانستان متحد شوند. این در نهایت منجر به تاسیس گروه تروریستی تحریک طالبان پاکستان(TTP) درسال2007شد.

روابط طالبان افغانستان وTTP

علی رغم اعتراض های دولت پاکستان و درخواست های طالبان افغانستان مبنی بر محدود کردن عملیات TTP، طالبان افغانستان متعهد نبوده و آن را موضوع داخلی پاکستان می دانند. تضمین های طالبان به اسلام آباد تا حدودی زائد و عمومی بوده است، مثلا این که اجازه نمیدهداز خاک افغانستان علیه هیچ کشور دیگری برای تروریسم استفاده شود. شبکه حقانی طالبان به جای اقدام علیه گروه TTP، در تلاش است تایک توافق صلح بین تحریک طالبان پاکستان و پاکستان را میانجی گری کند. به دلیل ریشه های تاریخی عمیق خود با طالبان درافغانستان،از جمله ریشه ای قومی، ایدئولوژیکی و سیاسی طالبان هرگز آن را برای پاکستان رها نخواهند کرد. پس از11سپتامبر، تحریک طالبان پاکستان به فرماندهان و جنگجویان طالبان در حال فرار در منطقه فدرال که اکنون با استان خیبر پختونخوا ادغام شده است، سرپناه داد و به احیای شورش آنها در افغانستان کمک کرد. TTPاولین گروه جهادی بود که پیروزی طالبان را تبریک گفت وسوگند وفاداری خود را تجدید کرد.نا گفته نماند؛طالبان افغانستان و تحریک طالبان پاکستان هر دو متعلق به فرقه دیوبندی هستند، فرقه ای اززیرمجموعه مکتب فقهی سنی-حنفی هستند.

تحریک طالبان پاکستان درابتدای تشکیل خود مدعی بود که یکی ازامتداد طالبان افغانستان است. دراین بیانیه اعلام کرد که رهبر وقت طالبان، ملا محمد عمر،رهبر معنوی آن ها بوده و پیشنهاد کرد ازجنگ طالبان افغانستان علیه ایالات متحده آمریکا ومتحدانش حمایت کند.

تجدید حیات گروه تحریک طالبان پاکستان(TTP)

پس از متحمل شدن چندین شکست بین سالهای2014تا2019، به دلیل عملیات های موثر ضد تروریستی ارتش پاکستان که منجر به اختلافات رهبری و جناح بندی در این گروه تروریستی شد.گروه تحریک طالبان دراواخرسال2020در زمان رهبر کنونی خود(نورولی محسود)، پس از پیروزی طالبان در افغانستان برای نظم بخشیدن به کادرهای خود، آیین نامه رفتاری را درگروه معرفی کرد و برای تجدید قوا به جناح منشعب شد. درنتیجه،بیش ازیازده گروه شبه نظامی،از جمله جماعت الاحرار و حزب الاحرار، بیعت خود را با نورولی تجدید کرده اند. بر اساس گزارش شورای امنیت سازمان ملل، القاعده افغانستان این ادغام ها را تسهیل کرده است.

این اتحادها بخشی از استراتژی تحریک طالبان پاکستان برای آماده شدن برای زندگی پس از خروج ایالات متحده ازافغانستان بود. تهاجم ایالات متحده آمریکا به افغانستان و همکاری های ضد تروریسم پاکستان، مانند پشتیبانی لجستیکی،همکاری اطالعاتی و پایگاه های نظامی،توجیه اولیه برای ایجاداین گروه تروریستی بود.در سال 2021 با خروج ایالات متحده در افغانستان،پس از تسلط طالبان و تاسیس امارت اسلامی در افغانستان،با طیفی وسیعی ازتحولات و فعالیت ها شامل ادغام ها، ایجاد ساختار منظم و افزایش حملات برای این گروه فرصتی دوباره فراهم کرده است تا خشونت جهادی ضد دولتی درپاکستان را شدت ببخشد، و این اقدامات مشابه موضع سابق رژیم افراطی طالبان درافغانستان بوده است. هدف دیرینه رهبری تحریک طالبان پاکستان از سال 2010 تاکنون بر این مبنا است تا بتواند همچون طالبان افغانستان قدرت را بدست گیرد. انچه مسلم است این است که جهاد در پاکستان تا زمانی که همه گروه های جهادی زیر یک پرچم در مبارزه با دولت متحد نشوند، موفقیتی به دست نخواهد آورد. به همین دلیل؛ تحریک طالبان با الگو گیری ازطالبان افغانستان با انجام ادغام ها و متحد کردن گروه های مختلف درپاکستان امیداور است بتواند روزی در پاکستان علم اسلامی و تشکیل امارت اسلامی راهمانند طالبان درافغانستان بر افرازد.

جمع بندی

گروه تروریستی تحریک طالبان یکی ازبزرگترین سازمان شبه نظامی است که علیه دولت در پاکستان می جنگد.این گروه محصول جانبی سیاست جهادی القاعده درافغانستان و پاکستان پس از11سپتامبر است.این گروه با الهام از پیروزی طالبان افغانستان علیه ایالات متحده آمریکا-ناتو و نیروهای امنیتی افغانستان درآگوست2021،جنگ علیه پاکستان در سال2021بعد از طالبان افغانستان به اوج جدیدی رسید.اما تجدیدحیات تحریک طالبان پاکستان پس ازپیروزی طالبان در افغانستان نشان داد که این گروه تنها در پی عملیات های نظامی مختلف پاکستان به افغانستان نقل مکان کرده وصدها جنگ جوی که توسط رژیم غنی درافغانستان زندانی بودند، آزاد شدند. این به نور ولی محسود اجازه داد تا تحریک طالبان پاکستان را مجددا سازماندهی کند و به او اجازه داد تا جنگ خود را با پاکستان از سر بگیرد.همانطورکه گزارش شورای امنیت سازمان ملل نشان می دهد،موفقیت محسود در اتحاد مجدد جناح های مختلف تحریک طالبان پاکستان، این گروه را"منسجم تر کرده و تهدیدبزرگتری در منطقه به وجود آورده است". برخالف تصورات (نادرست) مبنی بر اینکه خروج ایالات متحده و بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان یک پیروزی استراتژیک برای پاکستان است، افغانستان پس از ایالات متحده به چالش امنیتی بزرگتری برای مقامات اسلام آباد تبدیل شده است.

بنابراین تحریک طالبان پاکستان از موضع قدرت صحبت می کند، واقعیتی که اخیرا در سی امین گزارش کمیته نظارت بر تحریم گروه های تروریستی شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد حضور و توانایی گروه های تروریستی مختلف مستقر درافغانستان تاکیدشده است.در این گزارش نشان داده که این گروه در حال حاضر "بزرگترین جزءدر حال فعال"گروه تروریستی در منطقه است.با همه اینها،نگرانی اصلی تحریک طالبان پاکستان اجرای شریعت در پاکستان بر اساس تفسیردقیق آن از اسلام است. این گروه می گوید تا زمانی که این هدف محقق نشود، سلاح خود را زمین نمی گذارد. بنابراین،احتمال یک توافق صلح سریع بین دولت و تحریکطالبان پاکستان کم است. در پایان پاکستان هم نمیتواند هیچگونه راه حل سیاسی را که به قیمت جایگزینی یک نظام دموکراتیک با قوانین سختگیرانه شرعی باشد، تحمل کند.

منبع(1)

morteza Sheikh Darreh Ney &Hosein Moein Abadi Bidgoli (2024) Resurgence of Terrorist Groups in Pakistan under the Rule of the Islamic Emirate of the Taliban in Afghanistan: A Case Study (TTP), The Quarterly Journal of Political Studies of Islamic World, Vol.13, NO.50, Summer 2024, 97-111