اجاره املاک وقفی ، چالش های معاصر

هوالمالک

اجاره املاک وقفی ، چالش های معاصر

مقدمه

املاک موقوفه به عنوان یکی از مهم ترین دارایی های وقفی، همواره در کانون توجه حقوقی و اقتصادی قرار داشته است. تعیین و تعدیل اجاره بهای این املاک، به دلیل ماهیت خاص وقف و تعلق منافع آن به نسل های آینده، موضوعی پیچیده و پر چالش است. در این نوشتار، ضمن بررسی ابعاد حقوقی این موضوع، به تحلیل چالش های موجود و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت پرداخته می شود.

شرایط اجاره املاک موقوفه

اجاره املاک موقوفه، علاوه بر رعایت شرایط عمومی قراردادهای اجاره، مشمول مقررات خاص وقف نیز می باشد. از جمله مهم ترین این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 مزایده: واگذاری املاک موقوفه معمولا از طریق مزایده و با رعایت شروط مندرج در آئین نامه های مربوطه انجام می شود.

 ضمانت: از مستاجر، ضمانت معتبر یا وثیقه مناسب جهت تادیه حقوق موقوفه و تخلیه ملک در پایان مدت اجاره اخذ می شود.

 مدت اجاره: مدت اجاره معمولا بیش از ده سال نیست و تمدید آن منوط به موافقت مراجع ذی صلاح می باشد.

 تعیین اجاره بها: اجاره بها بر اساس نظر کارشناس و با توجه به شرایط روز بازار تعیین می شود.

تعیین و تعدیل اجاره بها

تعیین اجاره بها در املاک موقوفه با توجه به نوسانات بازار و تورم، همواره چالشی جدی بوده است. قانون گذار برای حل این مشکل، سازوکارهایی نظیر استفاده از شاخص های تورمی و نظر کارشناس را پیش بینی کرده است. با این حال، به دلیل پیچیدگی های موجود، همچنان اختلافاتی بین موجر و مستاجر در این خصوص رخ می دهد.

چالش ها و راهکارها

تضاد بین حقوق موقوفه و حقوق مستاجر: یکی از مهم ترین چالش ها در این زمینه، تضاد بین حفظ حقوق موقوفه و تامین منافع مستاجر است. برای حل این مشکل، باید تعادلی بین این دو حق برقرار شود.

تغییرات بازار: نوسانات بازار و تورم، بر میزان اجاره بها تاثیرگذار است. برای مقابله با این چالش، می توان از سازوکارهای تعدیل خودکار اجاره بها استفاده کرد.

عدم شفافیت در برخی مقررات: برخی از مقررات مربوط به اجاره املاک موقوفه، ابهاماتی دارد که منجر به اختلافات حقوقی می شود. برای رفع این مشکل، نیاز به بازنگری و اصلاح قوانین موجود است.

نقش متولیان: متولیان موقوفات نقش مهمی در مدیریت املاک موقوفه دارند. برای بهبود عملکرد متولیان، می توان دوره های آموزشی تخصصی برگزار کرد و نظارت بر عملکرد آنها را تقویت نمود.

نتیجه گیری

اجاره املاک موقوفه، موضوعی پیچیده و چند وجهی است که نیازمند توجه ویژه قانون گذار، قضات و متولیان موقوفات می باشد. با توجه به اهمیت حفظ حقوق موقوفه و تامین منافع مستاجر، باید تلاش شود تا تعادلی بین این دو حق برقرار شده و چالش های موجود در این زمینه برطرف گردد.

پیشنهادات:

اصلاح قوانین و مقررات: بازنگری و اصلاح قوانین و مقررات موجود، به منظور رفع ابهامات و ایجاد شفافیت بیشتر.

تقویت نقش متولیان: برگزاری دوره های آموزشی تخصصی برای متولیان و نظارت بر عملکرد آنها.

استفاده از فناوری های نوین: استفاده از فناوری اطلاعات برای شفاف سازی فرآیند اجاره املاک موقوفه و کاهش هزینه های اداری.

تشکیل کمیته های تخصصی: تشکیل کمیته های تخصصی متشکل از نمایندگان دستگاه های قضایی، اوقاف و کارشناسان حقوقی برای بررسی و حل اختلافات مربوط به اجاره املاک موقوفه.

موارد پیشنهادی برای مطالعه بیشتر:

 آیین نامه اجرایی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف و امور خیریه

 آیین نامه اجرایی تبصره ماده 1 لایحه قانونی تجدید قرارداد و اجاره املاک و اموال موقوفه مصوب 1358

 قانون روابط موجر و مستاجر

مصطفی لطفی . وکیل دادگستری