میراث کارتر در عقد قرارداد صلح کمپ دیوید و اختصاص صلح نوبل و مخالفت ایران

 


جیمی کارتر در 29 دسامبر 2024 درگذشت. کارتر، سی و نهمین رییس جمهور ایالات متحده، در تاریخ سیاسی خاورمیانه نقشی کلیدی ایفا کرد. او با تلاش های مداوم خود برای برقراری صلح میان اسراییل و مصر، به عنوان یک دیپلمات پرنفوذ شناخته می شود. قرارداد صلح کمپ دیوید با حضور مناخیم بگین نخست وزیر اسراییل و انورسادات رییس جمهور مصر و جیمی کارتر رییس جمهور ایالات متحده در سال 1978، یکی از دستاوردهای تاثیرگذار دوران ریاست جمهوری کارتر به شمار می رود.

پیش زمینه تاریخی
در دهه 1970، جنگ ها و تنش ها در خاورمیانه به شدت افزایش یافته بود. به ویژه، جنگ های اسراییل و اعراب (مانند جنگ 1967 و 1973) نشان دهنده این بود که تنش های مذهبی و ملی و سرزمینی در این منطقه به اوج خود رسیده است. مصری ها به دنبال الحاق صحرای سینا، و اسراییلی ها نیز به دنبال امنیت و ثبات پایدار بودند.

دیپلماسی کارتر
کارتر در سال 1977 به ریاست جمهوری رسید و به سرعت اهمیت صلح در خاورمیانه را درک کرد. او با دعوت از رهبران اسراییل و مصر به کمپ دیوید، به ایجاد فضایی امن و غیررسمی برای مذاکرات کمک کرد. این مذاکرات، که به مدت 13 روز به طول انجامید، بالاخره با توافقاتی تاریخی همراه بود.

توافقات کمپ دیوید
توافق کمپ دیوید به دو بخش اصلی تقسیم می شود: نخست، ایجاد رابطه صلح آمیز میان اسراییل و مصر و دوم، چارچوبی برای حل متداوم مسایل فلسطینیان. در این توافق، مصر متعهد به رسمیت شناختن اسراییل شد و در مقابل، اسراییل متعهد به خروج از منطقه سینا گردید. همچنین، این توافق تلاش می کرد زمینه را برای مذاکرات بعدی پیرامون حقوق فلسطینیان فراهم کند.

تاثیرات و عواقب
اگرچه توافق کمپ دیوید در کوتاه مدت به برقراری صلح میان اسراییل و مصر منجر شد، اما واکنش های متفاوتی را در سطح بین المللی به همراه داشت. برخی از کشورهای عربی به شدت از این توافق انتقاد کردند و مصر را به عنوان کشوری خائن نامیدند. همچنین، پیوستن مصر به اردوگاه صلح، به تنش های بیشتری در روابط اسراییلی- عربی انجامید. و همچنین این قرارداد صلح کمپ دیوید مورد حمله و انتقاد شدید روح الله خمینی رهبر انقلاب نوپا در ایران قرار گرفت و روابط ایران و مصر به دلیل مشارکت مصر در این قرارداد صلح، منقطع گردید و روابط دیپلماتیک و کنسولی ایران و مصر به پایان رسید.


میراث کارتر
نقش کارتر در ایجاد صلح میان اسراییل و مصر، یکی از ماندگارترین میراث های سیاسی اوست. این توافق نه تنها موجب تغییر در روابط دو کشور شد، بلکه الگویی برای دیگر مذاکرات صلح در آینده شد. کارتر به عنوان یک پیشگام در عرصه دیپلماسی جهانی، به اهمیت مذاکره و گفتگو تاکید کرد. و بگین و سادات به خاطر تلاش مشترک در امضای پیمان کمپ دیوید، برنده جایزه نوبل صلح شدند.

نتیجه گیری
جیمی کارتر با تمرکز بر دیپلماسی و حل و فصل مسالمت آمیز بحران ها، به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ معاصر خاورمیانه و دیپلماسی جهانی شناخته می شود. در جهانی که تنش ها و بحران ها روزبه روز افزایش می یابند، تلاش های او در راستای برقراری صلح و همکاری، ادامه دار خواهد بود. این اثر او نه تنها به تاریخ حفظ شده است، بلکه هم چنان الهام بخش نسل های آینده دیپلمات ها و رهبران سیاسی و مشاوران حقوقی خواهد بود. اگر چه انتقادات پررنگی به میراث وی در انقلاب سال 1979 در ایران، و عدم کامیابی وی در ایجاد یک مصالحه و آشتی ملی بین نیروهای مشروطه خواه پادشاهی و نیروهای مذهبی و جمهوری خواه چپ وارد شده است. و قدرت پس از انقلاب در ایران، به شکل انحصاری در اختیار نیروهای مذهبی قرار گرفت و آنان تمایلی به اشتراک قدرت با سایر نیروها از خود بروز ندادند و کارتر نتوانست در ایجاد یک مصالحه و آشتی داخلی در ایران، کارنامه ی موفقی از خود به یادگار گذارد.


نگارش و تنظیم: بنیامین صادقی(پژوهشگر صلح و حل و فصل منازعات و میانجیگری بین المللی)
31 دسامبر 2024
Bensad5800@gmail.com