دعاوی مالی و غیر مالی

از جمله تقسیم بندی هایی که در دعاوی حقوقی و مدنی در قوانین کشور به وضوح دیده می شود ،دعاوی مالی و دعاوی غیر مالی است .
دعاوی مالی :
این نوع دعاوی در خصوص موضوعات مالی و مادی مطرح است و دعاوی غیر مالی مربوط به اموری است که غیر مالی هستند.
دعاوی مالی از آن نوع دعاوی است که اجرای آن برای شخص ایجاد منفعتی را می نماید که قابل محاسبه با پول باشد ،مانند حق مالکیت نسبت به یک ملک که برای دارنده حق ارزش پولی دارد .
مانند حق مالکیت،حق فسخ قرارداد های مالی ،دعاوی مطالبه اجرت المثل، دعوای مطالبه وجه چک ،دعوای مطالبه سهم الارث ،دعوای مطالبه مهریه و...
که همگی در صورت اثبات حق، موجبات به دست آوردن مال و یا منفعتی مادی لحاظ می گردند .
دعاوی غیر مالی :
از آن دسته از حقوقی هستند که قابل تقویم و یا محاسبه با پول نمی باشند .
بعنی نمی توان ارزش آن حق را با معیاری همچون پول تعیین و مورد حساب قرار داد ،مانند حق زوجیت ،نسبیت ،ولایت،طلاق،وکالت،که خود به صورت دعاوی غیر مالی ذاتی و دعای غیر مالی اعتباری تقسیم می گردند .
به عبارت صریح تر ،دعاوی غیر مالی ذاتی، دعاوی هستند که آن حق مورد ادعا از جمله حقوق غیر مالی باشد ،مانند حق طلاق،و یا حق زوجیت .
و اما دعاوی غیر مالی اعتباری به نوعی از دعاوی گفته می شود که ذاتا مالی هستند اما قانونگذار بنا به دلایلی آنها را در حکم دعاوی غیر مالی قرار داده است .
به طور مثال ،دعوای مزاحمت،دعوای ممانعت از حق تصرف عدوانی در مال غیر منقول، از این نوع دعاوی می باشند .
تفاوتی که میان دعاوی مالی و غیر مالی به چشم می خورد آن است که مالی بودن و یا غیر مالی بودن یک دعوا سبب به وجود آمدن آثاری می گردد ،به طور مثال ،مالی یا غیر مالی بودن دعوا، تکلیف تجدید نظر خواهی و فرجام خواهی از رای را ،در مراحل رسیدگی ،مشخص می کند .
همچنین هزینه دادرسی مربوط ،به دعاوی مالی و دعاوی غیر مالی نیز با یکدیگر متفاوت است .
این نوع دعاوی با توجه به قواعد و قوانین آئین دادرسی مدنی مورد رسیدگی قرار می گیرند ،که در ماده ۱ قانون آئین دادرسی دادگاه ها مورد اشاره واقع شده است .
این ماده اشعار می دارد:
مجموعه اصول و مقرراتی که در مقام رسیدگی به امور دعاوی حقوقی و بازرگانی در دادگاه های عمومی و انقلاب و تجدید نظر،دیوان عالی کشور و سایر مراجع که به موجب قانون موظف به رعایت می باشند به کار می رود .
چنانچه برای طرح دعوی در مراجع قضایی ، در مرحله تنظیم دادخواست باشیم،باید ابتدا به خواسته خود توجه کنیم،که آیا دعوی فوق بر حسب خواسته مالی است یا غیر مالی ،و بعدا با استناد و استفاده به قوانین و قواعد موجود نسبت به مطالبه حق و حقوق درخواستی از مراجع مربوطه اقدام به عمل بیاوریم .

ایمان مشایخی فر
کارشناس و پژوهشگر حقوقی