شاخص های موثر بر استقرار بودجه ریزی بر مبنای عملکرد بهنگام در بخش عمومی ایران

 این مطالعه به بررسی شاخص های موثر بر استقرار نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد به هنگام در ایران می پردازد. با توجه به اینکه نتایج این پژوهش می تواند در تدوین قوانین و مقررات بودجه ریزی مبتنی برعملکرد بخش عمومی مورد استفاده قرار گیرد، از نوع تحقیقات کاربردی می باشد. برای نیل به این هدف، پرسشنامه ای شامل 28 سوال از طریق مصاحبه با خبرگان امر توسط محققان طراحی گردید. اطلاعات پژوهش به صورت پرسشنامه با توزیع به صورت الکترونیکی و دستی و مراجعه مستقیم به افراد جامعه آماری در قالب 310 پرسشنامه طی سال 1400 جمع آوری شد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل اکتشافی نشان داد؛ از بعد عوامل محیطی؛ الزامات قانونی، پذیرش سیاسی و قوانین و مقررات (شفافیت و پاسخگویی)، اصلاح ساختار و وظایف سازمان برنامه و بودجه و توجه به سرمایه اجتماعی و ارتباطی از بعد عوامل انسانی؛ سیاست­های انگیزشی و مدیریتی و از بعد عوامل سازمانی؛ وجود بانک اطلاعاتی جامع، زیرساخت­ها و فناوری اطلاعات (مانند معماری سازمانی و وجود سیستم­های یکپارچه با رویکرد گزارشگری یکپارچه) از دیدگاه فناوری اطلاعات، حذف فعالیت های فاقد ارزش افزوده، اصلاح زنجیره ارزش، استفاده بهینه از منابع سازمانی از دیدگاه فرآیندی و استقرار نظام برنامه ریزی استراتژیک، نظام حسابداری و حسابرسی (عملکرد مدیریت و عملیاتی) از دیدگاه برنامه ریزی و مدیریت عملکرد از عوامل اساسی موثر در استقرار بودجه ریزی بر مبنای عملکرد به هنگام در بخش عمومی ایران می باشد.

عوامل محیطی، سازمانی و انسانی که از طریق مصاحبه با خبرگان و قبل از آزمن تحلیل اکتشافی جمع آوری شده است که موارد با اهمیتی در حوزه بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در کشور هستند شامل موارد زیر می باشد:

عوامل محیطی؛ پذیرش سیاسی و قوانین و مقررات (شفافیت و پاسخگویی)، اصلاح ساختار و وظایف سازمان برنامه وو بودجه، الزامات قانونی، درک مشترک مقامات مسئول، نگرش های مدیریتی (عبور از سیستم چانه زنی و سنتی و حرکت به تفکر سیستمی)، مدیریت ترازنامه ای دولت و عدم انتشار ترازنامه دولت، توجه به سرمایه اجتماعی و ارتباطی، موانع و فرصت ها در سطح اقتصاد کلان، نگاه سطحی بخشنامه ها به استقرار نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد، انتشار جریان آزاد اطلاعات و شفافیت اطلاعاتی

عوامل سازمانی در سه سطح الف- عوامل فرآیندی شامل: حذف فعالیتهای فاقد ارزش افزوده و تحقق کارایی اثر بخشی و صرفه اقتصادی، اصلاح زنجیره ارزش، فرآیند بودجه نویسی و پیاده سازی،ساختار تیمی و سازمانی نهاد های دولتی، فرآیند گرایی ب- عوامل فناوری اطلاعات شامل: وجود بانک اطلاعاتی جامع، زیرساخت ها و فناوری اطلاعات (مانند معماری سازمانی و وجود سیستمهای یکپارچه با رویکرد گزارشگری یکپارچه)، استقرار سیستم های نوین بهای تمام شده (حسابداری مصرف منابع و حسابداری فرآیندی)، هوشمندسازی کسب و کار، نگرش سیستمی، معماری سازمانی و فناوری اطلاعات (گزارشگری یکپارچه و بهنگام) ج- برنامه ریزی و مدیریت عملکرد شامل: استقرار نظام برنامه ریزی استراتژیک، نظام حسابداری و حسابرسی (عملکرد مدیریت و عملیاتی)، نظارت (حسابرسی مبتنی بر عملکرد)، معیارهای سنجش یا شاخص عملکرد، بهره وری طبقه بنده شده است.

و در نهایت عوامل انسانی شامل: سیاستهای انگیزشی و مدیریتی، منابع انسانی کارآمد، آموزش صحیح افراد وو سازمان ها و رسیدن به درک مشترک منابع انسانی می باشد.