چرا ضمانت اجرای رضا که همان اراده باطنی است عدم نفوذ است ؟ چرا با توجه به ملاک نظام حقوق ایران که اراده باطنی مهم است بطلان نیست ؟

31 شهریور 1403 - خواندن 3 دقیقه - 431 بازدید

همان طور که میدانیم طبق ماده 190 قانون مدنی قصد و رضا شرایط صحت معامله هستند . با توجه به ماده 191 همان قانون "عقد محقق می شود به قصد انشاء به شرط مقرون بودن به چیزی که دلالت بر قصد کند " فلذا می توان نتیجه گیری نمود که ضمانت اجرای فقدان قصد بطلان عقد و ضمانت اجرای فقدان رضا غیر نافذ شدن عقد است. قصد اراده ظاهری و رضا اراده باطنی است ( دوره مقدماتی اعمل حقوقی دکتر کاتوزیان ، شماره 59 ) .همان طور که در این منبع هم آمده است ملاک نظام حقوقی ایران اراده باطنی است ، یعنی رضا . فلذا چرا ضمانت اجرای فقدان یا مشکوک بودن به رضا در عقود عدم نفوذ است در حالی که ملاک و اساس عقود بر این استوار است ( چرا فقدان رضا بطلان نیست در حالی که نظام حقوقی ایران اراده باطنی را ملاک قرار داده است ، این را می توان از ماده 463 قانون مدنی برداشت نمود که اگر نیت دو شخص بیع نباشد احکام بیع بر آن مجری نخواهد بود . ) ؟ جواب سوال را میتوان در یک جمله از گفته دکتر کاتوزیان یافت ، " علم حقوق توانایی ورود به درون افراد را ندارد " و همچنین از ماده 223 " هر معامله که واقع شده باشد محمول بر صحت است مگر فساد آن معلوم باشد " و ماده 191 ؛ می توان به این نتیجه گیری رسید که زمانی فرد با لفظ و یا کتابت و یا حتی اشاره ، رضایت خود را نسبت به عقدی اعلام میدارد ، این رضایت را کاشف اراده باطنی آن میدانیم و چون علم حقوق توانایی ورود به درون افراد را ندارد ، با توجه به ماده 223 اصل را بر صحت گفته های فرد میدانیم . فلذا اگر شخص با اراده ظاهری خود ( قصد ) بگوید نمی خواهم ، یعنی اراده ظاهری ( رضا ) او هم نمیخواهد . 

ولی اگر در اراده ظاهری (قصد) اعلام کند میخواهم ( برای مثال در اکراه به انعقاد عقد بیع ) ، میتواند پس از رفع اکراه با توجه به نیت درونی خود از این عقد رجوع کند .

نظر شمای مخاطب چیست ؟