تعریف تاب آوری روانشناختی
به سوی یک تعریف موازی از تاب آوری روانشناختی: مروری بر ادبیات
Towards a Transversal Definition of Psychological Resilience: A Literature Review
تعریف تاب آوری روانشناختی: بررسی ادبیات ما نشان می دهد که تاب آوری روان شناختی به روش های مختلفی توصیف می شود. این اختلاف در اصطلاح می تواند مانع از تعریف مشترک این مولفه شود، که مقایسه بین نتایج تحقیق را محدود می کند و اندازه گیری عینی را دشوار می سازد.
بر اساس تجزیه و تحلیل ما از ادبیات، پنج مقوله کلان را شناسایی کردیم که از یک سو، عناصر تکرارشونده در تعریف تاب آوری را در آثار مورد بررسی خلاصه می کنند. از سوی دیگر، آنها چند بعدی بودن مولفه را برجسته می کنند.
تاب آوری به عنوان توانایی بهبودی
در طول سال ها، چندین نویسنده، تاب آوری را به عنوان «توانایی بهبودی» توصیف کردند. با این حال، این عبارت به طرق مختلف درک شده است. به طور خاص، برخی از نویسندگان تاب آوری را مبتنی بر توانایی بهبودی از ضربه، استرس، یا محرومیت تعریف می کنند.Definition of psychological resilience
دیگران آن را به عنوان توانایی خوب ماندن علیرغم مشکلات یا بهبودی کامل و سریع می دانند.
بازیابی همچنین به عنوان بازگشت به حالت تعادل، به عنوان یک توانایی رشد پس از سانحه، یا به عنوان یادگیری مهارت های مفید برای غلبه بر خطرات آینده در نظر گرفته شده است.
تاب آوری با استفاده از موانع محافظتی در برابر استرس
نویسندگان دیگر تاب آوری را با استفاده از موانع محافظتی در برابر استرس توصیف می کنند.
به طور خلاصه، توانایی بهبودی نشان دهنده تمایل فرد به حفظ تعادل درونی خود با وجود تجربه رویدادهای آسیب زا یا شرایط استرس زا است. علاوه بر این، ظرفیت تاب آوری نشان دهنده توانایی برخورد مثبت با رویدادهای آسیب زا و سازماندهی مجدد در مواجهه با مشکلات است.
ما دریافتیم که تاب آوری همچنین در ادبیات به عنوان «نوعی عملکردی که فرد را مشخص می کند» توصیف می شود.
عملکرد تاب آوری
عملکرد تاب آوری به عنوان توانایی هم برای حفظ سطوح قابل قبولی از سلامت روانی و جسمانی و هم برای بازگشت به حالت تعادل علیرغم ناملایمات در نظر گرفته شده است.تعریف تاب آوری روانشناختی
در این زمینه، ارجاع به ویژگی های تاب آور از نظر ویژگی های فردی یا ویژگی های شخصیتی مانند استحکام و تدبیر ظاهر می شود، با برخی از نویسندگان تایید می شود که این ویژگی ها ذاتی هستند و تنها به صورت محدود تحت تاثیر محیط خارجی هستند.
سازگاری عملکردی با شرایط نامطلوب
سازگاری عملکردی با شرایط نامطلوب را می توان با تعامل بین عوامل محافظتی داخلی و عوامل خطر تسهیل یا مانع شد.
در این راستا، ادبیات اخیرا به سمت مفهوم تاب آوری به عنوان پدیده ای پیچیده که در آن عوامل متعددی از جمله ویژگی های شخصیتی ذاتی، اهداف شخصی، و زمینه بیرونی و روانی- اجتماعی در آن نقش دارند، روی آورده است.
تعاریف تاب آوری مبتنی بر رفتارهای تاب آوری
با بررسی عوامل محافظتی که امکان اجرای رفتارهای تاب آوری را فراهم می کند، می توان دسته بندی های زیر را شناسایی کرد:
انعطاف پذیری شناختی، عاطفه مثبت و خوش بینی، شوخ طبعی، پذیرش، مقابله فعال، مذهب یا معنویت، نوع دوستی، حمایت اجتماعی، الگوسازی، ورزش، ظرفیتی برای بهبودی از رویدادهای منفی و تلقیح استرس.
به طور خلاصه، آنچه تاب آوری را تعیین می کند، ویژگی های شخصی است که به عنوان عوامل محافظتی با وجود رویدادهای استرس زا یا آسیب زا شناسایی می شوند.
تاب آوری به عنوان ظرفیت بازگشت به عقب
دسته سوم از تعاریف، هرچند کوچک، به تاب آوری به عنوان «ظرفیت بازگشت به عقب» اشاره می کنند.
اگرچه این توصیف از تاب آوری به نظر می رسد مانند توانایی سازگاری باشد، ما معتقدیم که شایسته است در دسته دیگری قرار گیرد زیرا بر یک حالت واکنش خاص تاکید می کند، یعنی اشاره به برخی ویژگی های خاص.
بنابراین، تاب آوری به عنوان ظرفیت بازگشت به عقب، توانایی تداوم و رشد در مواجهه با عوامل استرس زا، کنار آمدن با وجود ناملایمات، و جهش از تجربه منفی را مشخص می کند.
تاب آوری به داشتن نتایج خوب با وجود ناملایمات و خطرات اشاره دارد و می توان آن را با حفظ همان سطح از نتیجه یا بازگشت به آن سطح پس از یک شکست اولیه توصیف کرد.
به طور خاص، تاب آوری به عنوان «بازگشت به عقب» می تواند شامل بازگشت مجدد پس از مصیبت یا سازگاری موثر با ناملایمات باشد.
تاب آوری به عنوان فرایند پویای در حال تکامل در طول زمان
ساختار تاب آوری طی سال ها نیز به عنوان یک «فرایند پویای در حال تکامل در طول زمان» شناسایی شده است.
به طور خاص، فرآیند پویا در اینجا ابتدا به معنای تعامل بین عوامل محافظ داخلی و خارجی است که برای اصلاح اثرات شخصی یک رویداد نامطلوب عمل می کنند. ثانیا، به تعامل بین ویژگی های شخصی، فرآیندهای بیولوژیکی و منابع خانوادگی و اجتماعی اشاره دارد که می تواند فرآیندهای تاب آور را ارتقا یا مانع شود.
در این مقوله کلان، می توان چندین وجه از معنای اصطلاح تاب آوری را شناسایی کرد.
تاب آوری به عنوان نیروی انگیزشی حیاتی فرد
برخی از نویسندگان تاب آوری را به عنوان نیروی انگیزشی حیاتی فرد تعریف می کنند که نگرش مبارزه مداوم و تمایل به تسلیم نشدن در برابر مشکلات را پیش بینی می کند، یا به عنوان نیرویی که می تواند در طول زمان در نوسان باشد و فرد را به سمت رشد از طریق ناملایمات یا وقفه های مسیر زندگی سوق دهد.
برخی دیگر بر توانایی ارتقای فرآیندهای رشد و شناسایی تاب آوری با یک وضعیت ذهنی پویا که می تواند با شرایط متغیر سازگار شود، تاکید می کنند.
تاب آوری به عنوان فرایندی در مسیر رشد
تاب آوری همچنین به عنوان فرآیندی تعریف می شود که از طریق آن افراد در مواجهه با ناملایمات زنده می مانند یا حتی رشد می کنند. هم شامل مجموعه ای از خصایص یا ویژگی های درونی، مانند سرسختی یا خودکارآمدی بالا، و هم شامل عوامل بیرونی مانند حمایت اجتماعی است که مهارت های مقابله ای را ارتقا می دهد.
با توجه به اشارات بسیار زیادی که از حوزه ادبیات به معنای تاب آوری به عنوان ظرفیت سازگاری شده است، تصمیم گرفتیم این تعریف را در یک مقوله خاص، یعنی «انطباق مثبت با شرایط زندگی» قرار دهیم.
تاب آوری به معنای توانایی ترویج سازگاری مثبت
نویسندگان در توصیف تاب آوری با این عبارات، بر جنبه های مختلف این پدیده تاکید می کنند. برخی آن را به عنوان توانایی ترویج سازگاری مثبت علیرغم قرار گرفتن در معرض شرایط نامطلوب، استرس زا یا آسیب زا توصیف می کنند.
دیگران آن را به عنوان یک نگرش و رفتار انطباقی تعریف می کنند که به فرد اجازه می دهد تا از نظر روانی سالم بماند یا حتی پس از قرار گرفتن در معرض رویدادهای استرس زا، در وضعیت رشد پس از سانحه پیشرفت نماید.
تاب آوری و استفاده از منابع عاطفی جهت سازگاری با ناملایمات
بنابراین، تاب آوری نشان می دهد که از منابع عاطفی برای سازگاری با ناملایمات استفاده می شود. بنابراین، می توان آن را فرآیندی توصیف کرد که منابع (ظرفیت های تطبیقی) را به نتایج (تطبیق) پیوند می دهد.
سایر نویسندگان توجه خود را بر مدت زمان این پدیده متمرکز می کنند. به ویژه، برخی تاب آوری را به عنوان یک پدیده موقتی توصیف می کنند که بر اساس شرایط زندگی و مرحله رشد، در معرض نوسان است. برای دیگران نشان دهنده یک مسیر پایدار عملیات در طول زمان است.
تحلیل ادبیات نشان می دهد که واژه تاب آوری معنای واحدی ندارد و بسته به منظری که از آن تحلیل می شود، ظرافت های متفاوتی به خود می گیرد.
تاب آوری به عنوان فرایند پویا در حال تکامل در طول زمان
در زمینه مطالعات تاب آوری، بحث های داغی در میان محققان وجود دارد، به ویژه بین کسانی که تاب آوری را یک ویژگی شخصیتی می دانند که در طول زمان ثابت و پایدار است و بنابراین قابل اندازه گیری است («نوع عملکردی که مشخصه فرد است») و که آن را یک ویژگی شخصیتی نمی دانند، بلکه آن را به عنوان «فرایند پویا در حال تکامل در طول زمان» می دانند که به تعامل بین عوامل محافظتی و عوامل خطر اشاره دارد.تعریف تاب آوری روانشناختی
به طور خاص، اثرات عوامل محافظتی مانند “نوع عملکرد” تنها در حضور رویدادهای استرس زا قابل تشخیص است و نقش آنها اصلاح واکنش با وجود ناملایمات است.
تاب آوری به منزله مقابله موثر با شرایط نامطلوب
در عوض، «فرایند پویا» به عنوان تعامل مجموعه ای از متغیرها توصیف می شود که امکان کاهش تاثیر را با شرایط خطر و در نتیجه مقابله موثر با شرایط نامطلوب فراهم می کند.
در «مقوله بازیابی»، علیرغم بی ثباتی ناشی از یک رویداد نامطلوب که تاثیر قابل توجهی بر فرد دارد، می توان رویکرد به بازگشت تدریجی به حالت اولیه – خوب ماندن و حفظ عملکرد موثر – را شناسایی کرد.
تاب آوری به عنوان ظرفیت بازگشت به عقب
بنابراین، به عنوان بازگشت به حالت اولیه تعادل درک می شود. در عوض، «ظرفیت بازگشت به عقب» به جای بازگشت به حالت اولیه ذهن، بر امکان رشد شخصی با وجود مشکلات، تغییرات یا رویدادهای آسیب زا تاکید می کند.
در لغت، “بازگشت” به معنای بازگشت و تغییر جهت است. این به تمایل به استقامت و تسلیم نشدن با فرض نگرش باز بودن نسبت به تغییر اشاره دارد.
تاب آوری به مفهوم انطباق مثبت با شرایط زندگی
ما دسته پنجم، «انطباق مثبت با شرایط زندگی» را به عنوان تعریف موازی با چهار مورد دیگر که شناسایی کرده ایم، در نظر می گیریم زیرا مفهوم سازگاری موثر با رویدادهای زندگی در هر یک از آنها مستتر است.
با این وجود، از آنجایی که بسیاری از تعاریف در ادبیات بر مفهوم سازگاری مثبت برای تعریف تاب آوری تمرکز می کنند، آن را به عنوان مقوله ای متفاوت از سایرین معرفی کرده ایم.
همانطور که با مقایسه جداول مشاهده می شود، مقوله ای که تاب آوری را به عنوان «انطباق مثبت» شناسایی می کند، تعاریف بسیاری را شامل می شود.
فرآیندهای تاب آوری روانشناختی با حفظ و تقویت منابع فرد
با جمع بندی همه مقوله ها، فرآیندهای تاب آوری روانشناختی با حفظ و تقویت منابع فرد تا حد ایجاد تقویت شخصی و سازماندهی مجدد مثبت تاریخچه زندگی فرد، امکان رویارویی با رویدادها را فراهم می کند.
بنابراین، استفاده از نگرش های تاب آور، ساختن و بازسازی مسیر زندگی، برقراری مجدد تعادل جدید با ایجاد تغییر در خود و واکنش مثبت در مواجهه با مشکلات و تبدیل آنها به فرصت هایی برای رشد را ممکن می سازد.
از مطالعه ای که انجام دادیم، مشاهده چند بعدی بودن مفهوم تاب آوری که در مقالات از دیدگاه های مختلف و در برخی موارد با ویژگی های مشترک شرح داده شده است، جالب توجه بود.
بازنگری در تعاریف تاب آوری به ما این امکان را می دهد که این اصطلاح را بهتر روشن کنیم و تعریف گسترده تری ارائه دهیم که با عناصری که ما تصور می کنیم بیشتر نشان دهنده نگرش تاب آوری هستند، مشخص می شود.
تاب آوری به عنوان یک شایستگی موجود در هر فرد یا سازمانی
با توجه به نتایج مطالعه ما، تاب آوری باید به عنوان یک «شایستگی» موجود در هر فرد یا سازمانی در نظر گرفته شود که به لطف آن، تسلیم نشدن در برابر رویدادهای نامطلوب، بلکه واکنش و رسیدن به یک وضعیت بازگشت به یک حالت تعادل
بنابراین اهمیت کاری که ما انجام دادیم در این است که متوجه شدیم منابع تاب آوری به عنوان «مهارت هایی» در نظر گرفته می شود که باید هم در سطح فردی وجود داشته باشد و هم در سطح فردی، به عنوان مثال در تمرین حرفه ای یا در روابط اجتماعی، و در سازمان ها وجود داشته باشد.
علاوه بر این، تاب آوری به عنوان یک فرآیند پویا می تواند به منظور ارتقای رشد مستمر فرد و محیط پیاده سازی شود.
آشنایی بیشتر با مفهوم تاب آوری، ساختار مسیرهای آموزشی متمرکز بر ویژگی های انسانی تاب آور را به عنوان ابزارهایی با هدف تقویت نگرش باز بودن نسبت به تغییر، امکان پذیر می سازد.
با توجه به محیط بالینی، تجزیه و تحلیل مفهوم تاب آوری که ما از طریق مرور ادبیات انجام دادیم، همچنین نقطه شروع مفیدی با اشاره به شناسایی مدل های مداخله روان شناختی با هدف افزایش منابع و توانایی های فردی به منظور حمایت از نگرش مواجهه با موقعیت های نامطلوب است. در حالی که عملکرد تطبیقی را حفظ می کند.
محدودیت های مطالعات تاب آوری
با این حال، ذکر این نکته ضروری است که این مطالعه دارای محدودیت هایی است که امیدواریم در پژوهش های آتی بتوان آن ها را تکمیل کرد.
به طور خاص، محدودیت به روش شناسی انتخاب مقالات مورد تجزیه و تحلیل اشاره دارد. استفاده از کلمه کلیدی “تعریف” درج شده در هر دو موتور جستجوی قابل دسترسی، برخی از مطالعات را که می تواند برای گسترش بیشتر تجزیه و تحلیل ساختار تاب آوری مفید باشد، کنار گذاشته است.
تاب آوری به عنوان یک ساختار روان شناختی
علاوه بر این، گسترش مطالعه به سایر پایگاه های داده، و همچنین در نظر گرفتن مقالات علمی نوشته شده تا قبل از سال ۲۰۰۲، به ما امکان می دهد تا تعداد بیشتری از آثار را به دست آوریم و تعاریف احتمالی بیشتری از واژه تاب آوری را شناسایی کنیم.
در نهایت، این بررسی بر تاب آوری به عنوان یک ساختار روان شناختی متمرکز شد و در نتیجه امکان در نظر گرفتن تفاوت های ظریف اصطلاحی غیر از اصطلاح شخصی را که مورد بررسی قرار گرفت را کنار گذاشت.