مهارت اجتماعی - خودآگاهی و شناخت از خویشتن

مهارت خودآگاهی (خودپنداره فرد) - نخستین و زیربنایی ترین مهارت از مهارتهای اجتماعی مورد نیاز، مهارت «خودآگاهی»توانایی شناخت از خود و آگاهی از ویژگیها،نقاط ضعف و قوت، خواسته ها،ترس و انزجارهاست. "خودپنداره" نیز تصویری است که هر فردی در باره خود دارد و نقش مهمی در سلامت روانی فرد ایفا می کند. «کانت» فیلسوف شهیر آلمانی در این باره می گوید: هنگامی که به خویشتن و جهان،از نظرگاه عملی می نگریم باید که در مقام عامل (درباره عمل بیندیشیم یا در واقع عمل کنیم) از این جهت ضرورتا "خویشتن" را آزاد و مسوول [منش اخلاقی] خود می دانیم و آنچه هستیم بستگی به نظر خودمان در باره خویشتن دارد ،نه نظر دیگران در باره ما و از این رو باید از حیث عملی، آگاهی خود از خویشتن را به عنوان «عامل» تحلیل کنیم. زمانی که می توانیم به افکار و احساسات خود بیندیشیم، بر روی آنها تمرکز و تفکر کنیم و در عین حال، قدرت توانایی و تجزیه و تحلیل رفتارها را بیابیم؛ به این معناخواهد بود که می توانیم سلسله رفتارهای بنیادی را پایه گذاری کنیم که بر مبنای آنها، رفتارهای فردی و اجتماعی موفقیت آمیزی را شکل دهیم. خودشناسی در دیدگاههای تعلیم و تربیت،مقدمه ارتباط موثر با دیگران قلمداد می شود. فرد با درک درست از خویشتن می تواند با فهم حقیقی توانمندیها، احساس کهتری و حقارت را در خود از بین ببرد. حذف احساس ناکامی و حقارت از زندگی بشر، باعث تقویت اعتماد به نفس می شود و در چنین حالتی، زمینه های رشد و تعالی شکل خواهد گرفت. آدمی مادامی که خود را مخلوق اوضاع و شرایط بیرونی بداند، فردی منفعل و فاقد کنش خواهد بود، اما همین که دریابد «قدرتی خلاق» است، می تواند تجربه بیرونی را بر تجربه درونی حاصل از شناخت حقیقی خویش منطبق کند و دراثر [هنر خویشتن داری و مهارت خویشتن گستری]، محیط بیرون و جهان خارج از خود را به تبع قدرت درونی خویش تغییر دهد.