فناوری نانو در صنعت داروسازی

نانو تکنولوژی توانمندی تولید مواد ، ابزارها و سیستم های جدید با در دست گرفتن کنترل در سطح مولکولی و استفاده از خواصی که در آن مقیاس ظاهر می شود.

نانو تکنولوژی یک رشته جدیدنیست بلکه رویکردی در تمام رشته ها می باشد.

ایران جزو کشورهایی است که در سال های اخیر رشد چشم  گیری در حوزه نانو داشته و در سال ۲۰۱۵ موفق به کسب  رتبه هفتم جهانی  در زمینه نانوتکنولوژی

شده است .

فناوری نانو در صنایع داروسازی زمینه های گوناگونی همچون توسعه داروها، تصفیه آب ها، فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی، تولید مواد مستحکم تر و سبک تر دارای مزایای بالقوه است.

امروزه بسیاری از شرکت  های تجاری بر مبنای همین فناوری، نانو ذرات را به شکل پودر، اسپری و پوشش تولید می کنند   و از جمله کاربرد های آن می توان به  تجهیزات اتومبیل، عینک های ضدخش، پارچه های ضد لک و پنجره های همیشه تمیز اشاره کرد.

درادامه ذکر می شود:

صنایع داروسازی از مدت ها قبل به ساخت ذرات ریز مشغول بوده اند. به نظر پروفسور Buckton، طی سخنرانی که در کنفرانس علوم دارویی انگلستان (BPC) انجام داد ادعا نمود که فناوری نانو در داروسازی اصطلاح تازه به کار گرفته شده ای برای فناوری تولید ذرات در اندازه میکرونی (particles Micro) است که از سال ها قبل تهیه و ساخته می شده اند.

پس چه چیزی در این بین جدید خواهد بود؟ به عقیده مدیر اجرایی موسسه فناوری نانو انگلیس، دستیابی و ساخت دستگاه های آنالیز پیشرفته و ابداع روش های آنالیز نوین سبب می شود تا ما بتوانیم رفتار مواد را به دقت مورد شناسایی قرار دهیم و از این رهگذر بتوانیم آنها را با ظرافت خاصی دستکاری کنیم.

صنعت داروسازی

در صنعت داروسازی نانو دارو یکی از شاخه های نانوتکنولوژی است که با استفاده از آن می توان ابزار قدرتمند و پراستفاده ای در زمینه پزشکی و تحقیقاتی ساخت. علاوه بر ساخت ابزار، علم نانودارو به ساختارهای مواد و دارو ها هم مربوط می شود.

در زیر شاخه های خود به درمان بیماری های خاص و جراحی های حساس و حرفه ای نیز می پردازد. البته استفاده نانو دارو به این شکل نیست که این علم به صورت مستقیم در تولید و ساخت خود دارو نقش داشته باشد.

بلکه در نحوه پخش شدن آن در بدن تاثیر دارد و این کاردارو ها را افزایش می دهد. بر اساس این عمل پزشکان می توانند دارو را به نقطه ای برسانند .

که بدن به آن نیاز دارد نه این که از راههای دیگر مثل معده قسمتی از آن را به بخش آسیب دیده برسانند. از همین قابلیت برای درمان بیشتر سرطان ها استفاده شده است.

بوسیله دانش نانودارو محققین می توانند با یک روش خاص انواع سرطان را درمان کنند. این روش خاص بدون جزئیات کامل به این صورت است.

که با تزریق دارو به بدن، داروها سلول های سرطانی را در یک نقطه جمع می کنند و مانع از انتشار آن به نقاط دیگر می شوند .

و بعد از مدتی سلول های سرطانی در همان محل کشته می شوند و بدون این که سرطان به محل دیگری سرایت کند.

از بین می رود. در حال حاضر از این روش برای درمان تومورهای مختلف استفاده می شود.

داروسازی به کمک فناوری نانو

نانوتکنولوژی یک پدیده علمی چندمنظوره، شامل ساخت و   استفاده از مواد، ابزارها وسیستم ها درمقیاس نانو است، درواقع به معنای علم دستیابی به زیرساخت های پدیده ها و استفاده ازسیستم هایی در سطح مولکولی با عملکرد جدید است.

امروزه نانو تکنولوژی درزمینه های بسیاری رسوخ کرده که شاید بتوان گفت مهم ترین آن داروسازی است که منجربه وجودآمدن دارورسانی نوین شده است.
دارورسانی در بهبود روند درمان امیدهای بسیاری ایجاد کرده است .

که از جمله می توان به کاربردهای آن در بیماری های صعب العلاج اشاره کرد.
دارورسانی نوین موفقیت های چشمگیر خود را مدیون نانو ذرات است که نانو ذرات نیز به نوبه خود مدیون خصوصیاتی چون :

۱.    ظرفیت بالا برای حمل دارو
۲.    سطح فعال بسیار وسیع برای واکنش

۳.    کوچکی مناسب برای عبور ازسطوح خونی
۴.     قابلیت تجمع دربافت هدف
۵.     سمیت پایین

 صنعت داروسازی از نقطه نظر دارورسانی ، تاکنون از طریق فناوری نانو به دستاوردهای چشمگیری رسیده است. در سیستم دارویی قدیم به علت غیرواقعی بودن دز دارویی، از لحاظ مقدار نیاز برای درمان، بسیاری از آن در دستگاه گوارش، گردش خون و بافت های واسط به هدر می رفت تا مقدار مورد نظر به سلول های هدف برسد که می تواند این داروهای جذب شده در طول مسیر ایجاد عوارض جانبی کند.

در بیماری های دیابتی وسرطان، باعث ریزش مو و عوارض بسیاری خواهد شد.

یا تزریق مکرر باعث دردناک شدن بافت ها می شود که برای بیمار، غیر قابل تحمل است؛ اما فناوری نانو در دارورسانی راه حل هایی اندیشیده است.

دارورسانی

در صنعت داروسازی ،دارو رسانی نوین عبارتند از: رساندن دارو در یک زمان و با دز کنترل شده به اهداف دارویی خاص، این کار به نحو چشمگیری، ایمن تر و بسیار موثرتر از پخش دارویی در تمام بدن است.

که سبب می شود عوارض جانبی و دز مصرفی کاهش یابد.
در واقع رساندن دارو در یک زمان معین با دز کنترل شده به اهداف خاص که باعث کاهش عوارض جانبی، درمان سریع تر و اختصاصی برای هر یک از افراد است. این شیوه دزهای مصرفی را کاهش می دهد و می تواند باعث دل گرمی بیماران برای ادامه رژیم مصرف دارویی صحیح شود.

استفاده بهتر از دارورسانی ، اجازه استفاده ازروش های درمانی جدید را می دهد.

این فناوری جدید، امکان استفاده از داروهای بسیار سمی را نیز می دهد. سیستم های دارورسانی نوین برای این که قادر به رساندن دز مورد نیاز دارو در زمان معین به سطح هدف باشند.

از سیستم های طراحی شده نانومتری فعال یا غیر فعال استفاده می کنند.

پس باید این گونه گفت که گذر از گذرگاه نانوتکنولوژی برای رسیدن به اهداف نهایی دارورسانی الزامی است

شیمی دارویی و داروسازی دو حوزه مرتبط در علم دارو هستند، اما تفاوت های اساسی در تمرکز، اهداف و روش های آنها وجود دارد. در ادامه به توضیح این دو رشته پرداخته می شود:

شیمی دارویی (Pharmaceutical Chemistry)

• تعریف: شیمی دارویی شامل مطالعه و طراحی ترکیبات شیمیایی است که به عنوان دارو مورد استفاده قرار می گیرند. این رشته به دنبال کشف و توسعه داروهایی است که می توانند به طور موثری برای درمان بیماری ها و اختلالات پزشکی استفاده شوند.
• تمرکز:مطالعه ساختار شیمیایی داروها و نحوه تاثیر آن ها بر روی بدن.
  سنتز و طراحی مولکول های جدید دارویی.
  بهینه سازی خواص دارویی، مانند حلالیت، پایداری و اثر بخشی.
  
• فعالیت ها:ترکیب مواد شیمیایی به منظور ایجاد داروهای جدید.
  ارزیابی خواص فیزیکی و شیمیایی داروها.
  مطالعه مکانیسم های اثر داروها.
  

داروسازی (Pharmacy)

• تعریف: داروسازی به علم و عمل توزیع، تجویز، و استفاده ایمن و موثر از داروها اشاره دارد. این حوزه به عنوان یک حرفه در مراقبت های بهداشتی محسوب می شود که بر روی بهبود سلامت جامعه تمرکز دارد.
• تمرکز:مشاوره به بیماران در مورد داروها و اثرات آن ها.
  آماده سازی و توزیع داروها.
  مدیریت داروها و نظارت بر استفاده صحیح آن ها در درمان بیماران.
  
• فعالیت ها:همکاری با پزشکان و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی دیگر برای بهینه سازی درمان بیماران.
  اطلاعات و آموزش به بیماران در مورد استفاده صحیح از داروها.
  بررسی تداخلات دارویی و عوارض جانبی و پیشگیری از آن ها.
  

نتیجه گیری

به طور خلاصه، شیمی دارویی بیشتر بر روی کشف و توسعه داروها و ویژگی های شیمیایی آن ها تمرکز دارد، در حالی که داروسازی بر روی تجویز و استفاده صحیح از داروها برای بهبود سلامت بیماران و هم چنین مدیریت و ارائه مشاوره به بیماران متمرکز است. این دو رشته به طور قابل توجهی به یکدیگر وابسته هستند، اما هر کدام حوزه های خاص خود را دارند.