مخاطرات تولید علم در علوم انسانی
بنا به تصور عموم دانشگاهیان در ایران، آن دسته از کتاب هایی علمی به حساب می آیند که هرچه بیشتر از اعدا، ارقام و آمار استفاده کرده و همچنین در نگارش پایان نامه ها نیز اساتید، دانشجویان را راهنمایی می کنند که جهت علمی ارزیابی شدن رساله تاحد امکان آمار جمع آوری کنند و در نهایت نویسنده ای بیشتر مورد توجه قرار می گیرد که اعداد و نمودار بیشتری جهت اثبات ادعای خود ارائه کند.
البته که برای اثبات فرضیه ارائه اعداد و ارقام لازم است، اما کافی نیست و یک کتاب خوب یا تحقیق علمی در جهان معاصر صرفا بنا به آمارهای گسترده و جامع آن نیست که مورد توجه قرار می گیرد، بلکه این تحلیل دقیق سایر مقالات، کتاب ها و تحولات است که اهمیت و درجه علمی آن را ثابت می کند. امروزه برای دسترسی به آمار و ارقام هیچ محققی به سراغ کتاب و حتی مقالات نمی رود، زیرا آن آمارها به سرعت درحال تغییر هستند و تنها کتاب هایی برای مدت طولانی در فضای علمی و حتی عمومی مورد توجه قرار خواهند گرفت که تحلیل متفاوت، قوی و منسجمی ارائه کند و در برابر مخاطب خود بینش و قدرت تحلیل مسائل یا پنجره متفاوت برای نقد باز کنند. والا برای به دست آوردن آمار و نمودار در نسبت با مسائل مختلف، امروز باید به صورت آنلاین به سایت های علمی و آماری مراجعه کرد که چندان کار دشوار و تخصصی نخواهد بود. در جهان علوم انسانی کسی نظریه پرداز قلمداد می شود که نظریه یا تحلیل جدید در نسبت با مسائل سیاسی و اقتصادی ارائه دهد، نه اینکه صرفا آمارهای مختلف را نقل و قول کند. البته تحلیل آمارها نیز خود یک توانایی در علوم انسانی محسوب می شود، چرا که آمارها در بسیاری از موارد حق به جانب و با پیش فرض خاص تهیه می شوند تا ذهن مخاطب را نسبت به موضوع یا مسئله ای متمرکز کرده و نتیجه دلخواه را بگیرند. این دامی است که معمولا افراد غیرمتخصص در زمینه علوم انسانی و بدون بینش در این زمینه، به آن گرفتار می شوند و بعضا به آن تنایج به دست آمده اسرار نیز می ورزند.
علوم انسانی در ایران بیشترین مدعی را دارد، اما ناشناخته باقی مانده است. حتی کسانی که رشته تخصصی مهندسی و پزشکی دارند در این زمینه خود را صاحب نظر می دانند. البته که اظهار نظر اشکال نیست، اما علوم انسانی حوزه به شدت پر مخاطره ای است و ما با انسان و روحیات آن مواجه هستیم، نه ماده، جاده، پل، و سلول! لذا آزمون و خطا کردن به قیمت از بین رفتن یک نفر، یک سازمان و حتی یک جامعه تمام می شود. پس این حوزه را در هر کشور و هر دولتی باید به کسانی سپرد که دارای بینش و سابقه کافی در این زمینه هستند.