شماره زنی در دام (Freeze branding)

در این یادداشت نگاهی می اندازیم به یک حرفه در صنعت دام که کمتر در مورد آن صحبت شده اما نقش بسیار مهم و اساسی در این حوزه بخصوص در بخش گاوهای شیری دارد، در این مقاله هم سراغ یکی از قدیمی ترین ها یا بهتر است بگوییم اولین شخصی که این حرفه را انجام داد و جزئیاتی از این حرفه می رویم ، نام این حرفه شماره زنی یا FREEZE BRANDING می باشد، شماره زنی بطور کل به دو صورت گرم و سرد صورت می گیرد، در فیلم های قدیمی وسترن که برروی گاوها یا اسب ها شماره یا علامت می زدند از شماره زنی به شیوه گرم یا همان اصطلاح معروف داغ زدن استفاده می کردند، اما امروزه این شیوه بیشتر جای خود را به شماره زنی به روش سرد داده است که هم آسیب کمتری به دام وارد میکند و هم سبب میشود که دام حداقل نسبت به شیوه داغ زدن درد کمتری را تحمل کند، شماره زنی به شیوه سرد یا همان FREEZE BRANDING به دو صورت استفاده از یخ خشک و یا ازت صورت می گیرد، دمای یخ خشک 80- درجه سانتی گراد است در صورتی که دمای ازت مایع به 180- درجه هم می رسد، بدیهی است که زمانی که نیاز است تا رنگدانه مو از بین برود توسط ازت مایع کمتر از یخ خشک است، برای اینکار ابتدا نیاز است تا کپل دام را با موزن اصلاح کنیم و روی سطح مورد نظر الکل اسپری کنیم، سپس شماره را طبق زمان مشخص بر روی کپل قرار دهیم تا نتیجه آن شود که بعد از گذشت چند هفته موهای سوخته شده توسط سرما به رنگ سفید درآید و اعداد به خوبی نمایان شود، زمان تقریبی شماره زنی با استفاده از یخ خشک بین 40 تا 45 ثانیه است اما برای ازت مایع که دمای بسیار کمتری نسبت به یخ خشک دارد چیزی حدود 9 الی 10 ثانیه است، سوال اینجاست که اگر تایم را بدرستی رعایت نکنیم چه می شود؟ اگر تایم بیش از حد باشد شماره بعد ها به خوبی نمایان نمیشود زیرا مویی باقی نمی ماند که بخواهد بعد ها تغییر رنگ دهد و اگر هم کمتر از زمان مناسب باشد شماره بخوبی اثر نمی کند و اعداد کمرنگ باب حاله هایی از رنگ اصلی موی دام نمایان می شود، اما توصیه بر این است که بهتر است از یخ خشک در فریز برندینگ استفاده شود زیرا هم شماره ها بهتر نمایان می شود و هم آسیب کمتری نسبت به ازت مایع به پوست و موی دام وارد می کند و تنها عیب آن نسبت به ازت مایع زمان بیشتری است که نسبت به ازت مایع دارد.

اهمیت شماره زنی در آن است که سبب مدیریت بهتر و دقیق تر گله گاوها می شود ، زمان درمان ، رکورد ها، زمان تلقیح ، زمان فحلی همگی بر اساس شماره کپل پیگیری و ثبت میشود، شماره گوش پلاستیکی پس از مدتی بیرنگ یا کنده می شود اما شماره کپل مادام العمر است، مهندس مهرداد نیکزاد که از اولین ها در این حرفه است از سال 1364 وارد این حرفه شد، اکنون ایشان با وجود 39 سال تجربه در این حرفه سخت و دشوار شماره چندین نسل از گاوهای شیری در بیش از صدها گاوداری بزرگ و کوچک را در کارنامه خود دارد، مهندس مهرداد نیکزاد سوادکوهی یکی از هزاران افراد زحمت کش گم نامی است که در این صنعت خدمات شایانی از خود بجای گذاشته، افرادی که اسمشان نه در کتابی هست و نه در مجله ایی اما بدون آنها خیلی از امور پیش نمی رود.

در انتهای این یادداشت به این مهم پی می بریم که شماره زنی یا Freeze branding مهمترین عامل شناسایی دام ها در گله می باشند.